Damjanović: Crna Gora ima sjajan inovativni potencijal koji je potrebno stimulisati

Crna Gora ima sjajan inovativni potencijal koji je potrebno stimulisati i instrumentima napraviti kopču između inovativnih kompanija, mladih ljudi željnih pokretanja biznisa sa ukupnom privredom i državnim aparatom u cjelini, ocijenila je u razgovoru za Pobjedu bivša ministarka nauke Sanja Damjanović.

Ona je, osvrćući se na četvorogodišnji mandat, kazala da su mnogi od njih danas duboko ukorijenjeni u ekonomsko biće Crne Gore i vidljivi široj domaćoj i međunarodnoj javnosti.

“Efikasnu digitalizaciju našeg društva, koja je cilj svakog građanina, može da iznese samo domaća inovativna zajednica jer dobro poznaje naš sistem “, kategorična je Damjanović.

Vizija razvoja Crne Gore Ministarstva nauke je, prema njenim riječima, da inovacije, tehnološko preduzetništvo i IT sektor postanu važni generatori ekonomskog rasta i održivog razvoja našeg društva.

“Iz ove vizije su proizilazile aktivnosti kao važan temelj neophodan za razvoj inovacionog ekosistema koji su nam zapravo i donijeli najvišu ocjenu Evropske komisije”, ekla je Damjanović.

Na prvom mjestu naša sagovornica izdvojila je usvajanje revolucionarne zakonske regulative za podsticaj inovativne privrede, zatim usvajanje Strategije pametne specijalizacije koja je razvojna strategija zemalja članica Evropske unije.

“Po ovom pitanju Crna Gora je donedavno bila na samom začelju u regionu, a sada smo uspjeli da postanemo regionalni lider. Crna Gora je zapravo prva zemlja kandidat za EU koja je usvojila ovu važnu strategiju na kojoj je radilo oko 400 ljudi od kojih oko 50 odsto iz realnog biznis sektora”, istakla je Damjanović.

Neophodan stub svakog razvoja, pa i u ovoj oblasti je, kako je navela, infrastruktura.

“Posebno me raduje da je prethodna vlada opredijelila sredstva u iznosu od više od osam miliona eura da se završi izgradnja centralne jedinice Naučno-tehnološkog parka (NTP) u Podgorici. NTP će biti okosnica i jezgro inovacionog sistema koji će iznjedriti mnoge nove ideje, startapove i tehnološke biznise”, naglasila je Damjanović.

Politika Ministarstva nauke je, prema njenim riječima, bila fokusirana na kvalitet i jednaku šansu za sve.

“Tako smo podigli konkurentnost na nacionalnom nivou jer smo sprovodili visoke standarde uz međunarodnu evaluaciju svih projekata. To je doprinijelo da Crna Gora postane konkurentna i na evropskoj sceni, to jest u najprestižnijem EU okvirnom programu Horizont 2020. Stopa uspješnosti Crne Gore u ovom programu je iznad evropskog prosjeka po ocjeni Evropske komisije “, kazala je Damjanović.

Četvorogodišnji period rada Ministarstva nauke je, dodaje, pratilo i uvećanje budžeta za 120 odsto što je skok koji je vrlo zapažen od Evropske komisije.

“Dodatno, ovaj budžet je efektivno uvećan podsticanjem ulaganja privatnog sektora kao i apsorbovanjem evropskih fondova. Naši zakoni za podsticaj inovativne privrede će biti podsticaj za ulaganje privatnog sektora u istraživanje i inovacije, pa sa nestrpljenjem očekujem da se ovi zakoni pokrenu u praksi. Budućnost Crne Gore upravo vidim u jakom ulaganju privatnog sektora u istraživanje i inovacije što je praksa svih razvijenih država”, navela je Damjanović.

Ono što je obilježilo četvorogodišnji mandat naše sagovornice je i Međunarodni institut za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope, čije uspostavljanje je, kako je kazala, zahvaljujući svojim međunarodnim konekcijama inicirala za naš region.

Ovaj regionalni projekat targetira jedan od najvećih društvenih izazova, a to je borba protiv kancera.

“Ne želim da ispustimo šansu da se poslije više od 60 godina na teritoriji našeg regiona izgradi ova krupna infrastruktura bazirana na savremenim tehnologijama, posebno što je sada ovaj projekat prepoznat u čitavoj Evropi”, rekla je Damjanović.

Vrijednost projekta je, kako je precizirala, oko 250 miliona eura, a koristili su instrument konkurentnosti da se izbore za najveći dio sredstava od strukturnih fondova EU.

“Do sada smo obezbijedili 6,5 miliona eura od Evropske komisije neophodnih za završetak druge faze razvoja ‘Design Phase’. Aplicirali smo za pozicioniranje ovog projekta na jedinstvenu listu evropskih infrastrukturnih projekata – ESFRI roadmap. Ukoliko se Međunarodni institut nađe na ovoj listi imaće mogućnost da koristi ozbiljne strukturne fondove EU, kao i obezbijedi treću razvojnu fazu ‘Preparatory Phase’, istakla je Damjanović.

Ono što je, kako je rekla, posebno raduje je činjenica da je regionalni projekat ušao u Ekonomski investicioni plan za Zapadni Balkan, kao jedina krupna infrastruktura u ovoj oblasti.

Najvećim uspjehom u svom mandatu, kako je rekla, smatra pozicioniranje Crne Gore kao lidera u regionu u vrlo kompleksnoj oblasti nauke, istraživanja i inovacija koja je osnova modernog ekonomskog i društvenog razvoja.

“Potvrdu ove činjenice nalazimo upravo u Izvještaju Evropske komisije o napretku Crne Gore na putu ka Evropskoj uniji. Još značajniji pečat daje činjenica da je Crna Gora jedina dobila najviše ocjene u ovoj oblasti od svih zemalja kandidata za članstvo u EU”, naglasila je Damjanović.

Prema Globalnom indeksu inovacija Crna Gora je, podsjeća naša sagovornica, zauzela respektabilno sedmo mjesto u svojoj kategoriji.

“Gradili smo jak inovacioni sistem kao atraktivan ambijent za visokokvalifikovane ljude, stvarali šansu za liderstvo mladih ljudi i perspektivu njihovog ostanka u Crnoj Gori “, rekla je Damjanović.

Visoke ocjene međunarodne zajednice, prema njenim riječima, nijesu slučajnost već posljedica predanog rada čitavog tima bivšeg Ministarstva nauke na čijem je čelu sa ponosom bila prethodne četiri godine.

“Ovaj posao sam radila sa puno energije i strasti uz osnovni princip odgovornosti prema svim građanima Crne Gore. Svaka državna politika, htjeli mi to ili ne, nosi sa sobom tu odgovornost. Sebe lično doživljavam kao državnog preduzetnika. To znači inicijativa i posvećenost svakom zadatku od najmanjeg do najkompleksnijeg uz direktnu komunikaciju sa svim članovima tima. Nema ozbiljnih rezultata bez lične inicijative i liderstva, ali ništa ne opstaje bez jakih institucija kao što je bilo naše Ministarstvo nauke”, zaključila je Damjanović.

Pored zakonske regulative i infrastrukture najvažniji resurs koji svaka zemlja ima su, ističe bivša ministarka nauke Sanja Damjanović, njeni građani.

“U periodu od samo tri godine zaposlili smo više od 200 mladih ljudi, mahom inženjera i programera, od kojih su 50 doktorandi sa prestižnim stipendijama. Pružili smo podršku mnogim startapovima – inovativnim početnim biznisima kao i inovativnim projektima”, istakla je ona.

Ono što je posebno raduje je da su, kako je kazala, podržali inicijativu za kreiranje strateškog digitalnog IT klastera kao važnog katalizatora budućeg ekonomskog rasta i digitalizacije našeg društva.

“Na ovaj način će se podržati i stimulisati veći broj mladih ljudi da svoju karijeru usmjere ka ovom najbrže rastućem sektoru na svijetu. Kao poseban projekat želim da istaknem osnivanje Inovacionog centra za tehnologije virtuelne i proširene realnosti (AVR Cluster Centre) u saradnji sa prestižnom američkom kompanijom EON Reality koji smo projektovali u trećem paketu ekonomskih mjera. Ukupna vrijednost ove investicije je oko 26 miliona eura, od čega će inostrani partner investirati više od 95 odsto sredstava. Crna Gora može postati regionalni hab za razvoj ovih modernih tehnologija neophodnih svim segmentima društva (od obrazovanja do biznisa)”, smatra Damjanović.

Bivša ministarka nauke Sanja Damjanović je u ime Međunarodnog instituta za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope čestitala svim građanima Crne Gore i regiona predstojeće praznike.

“Osvijetlimo sljedeću godinu uspjesima”, poželjela je ona.