Na današnji dan 1974. godine svečano je otvoren Mauzolej na Lovćenu. Na Jezerskom vrhu, po želji Petra II Petrovića Njegoša, još za njegovog života, podignuta je kapelica. Njegošev amanet – da u njoj počiva – ispunio je knjaz Danilo, iznijevši sa najviđenijim Crnogorcima njegove posmrtne ostatke na vrh, u carstvo munja.
No, nijesu samo munje remetile vladičin miran san. Jezerski vrh, naime, bio je prvo meta Turaka, a potom i Austrougara, koji su 1916. godine kapelicu sravnili sa zemljom. Kroz devet godina, podignuta je nova, a u novije doba rođena je ideja o gradnji monumentalnog spomenika po projektu vajara Ivana Meštrovića.
Otud, 1974. godine, na Jezerskom vrhu otvoren je mauzolej. Da bi se stiglo do njega, od Cetinja treba preći dvadesetak kilometara puta, a onda i savladati 461 stepenik. I taj put, hodočašće, poseban je doživljaj.
Kako je sve počelo?
Inicijativu o podizanju mauzoleja posvećenog crnogorskom vladici, vladaru i južnoslovenskom književnom velikanu Petru II Petroviću Njegošu, pokrenule su vlasti Kraljevine Jugoslavije 1924. godine.
Na njihov zahtjev vajar Ivan Meštrović je napravio prve skice, koje su iste godine prezentirane u njujorškom Brooklin muzeju. Međutim, zbog, kako se u izvorima navodi, nedostatka finansija, ubrzo se odustalo od ove zamisli i umjesto mauzoleja, sljedeće 1925. godine na vrhu Lovćena podignuta je nova kapela, na mjesto stare, originalne, koja je tokom Prvog svjetskog rata devastirana austrougarskim granatiranjem.
Ideja o podizanju mauzoleja obnovljena je 1951. godine od strane Odbora za proslavu 100 godišnjice Njegoševe smrti, nakon čega se u inicijativu uključila Vlada NRCG, koja je raspisala konkurs za novi iprojekat.
Međutim, nijedno od ponuđenih riješenja nije prihvaćeno.
To je bio i razlog zbog kojeg je ondašnji predsjedniske crnogorske vlade Blažo Jovanović odlučio da preko jugoslovenskih diplomatskih predstavnika u SAD kontaktira Ivana Meštrovića, koji je naknadno pozitivno odgovorio na ponudu da dovrši posao započet 1924. godine.
U međuvremenu otpočele su pripreme na vađenju i transportovanju granitnih blokova iz jablaničkog kamenoloma, a posao oko izrade karijatida i Njegoševe figure sa orlom, povjeren je Meštrovićevom saradniku, vajaru Andriji Krstuloviću. Ivan Meštrović je Krstuloviću i njegovim saradnicima za ove potrebe stavio na raspolaganje atelje u Splitu, podignut između dva svjetska rata.
Monumentalni kompleks, građen od 1970. do 1974. godine, prostire se po cijelom Jezerskom vrhu. Obuhvata prilaz do tunela kroz koji se provlače 461 stepenica, plato i predvorje Mauzoleja, stazu i guvno-vidikovac sa kojeg se pruža impresivan pogled na veći dio Crne Gore.
Mauzolej je ansambl arhitektonskih i umjetničkih ostvarenja koja sačinjavaju: atrijum na čijem je središtu bunar težine 4 tone, portici sa lijeve i desne strane, dvije karijatide – Crnogorke u narodnoj nošnji isklesane u crnom mermeru, teške osam tona, visoke oko 4,50 metara.
Kripta – kapela, je najimpresivniji dio Mauzoleja. Izgrađena je od tamno-zelenog mermera sa šest bočnih i jednom centralnom nišom. Na visini od 9 m svod je prekriven mozaikom sa 200 000 pozlaćenih pločica. Njegoševa granitna figura teška 28 tona i visoka 3,74 m, dominira ispred centralne niše. U samom pročelju je mermerni sarkofag sa Njegoševim ostacima. Na nadgrobnoj ploči isklesani su u reljefu crnogorski grb i krst – simboli Njegoševe duhovne i svjetovne vlasti.
Klesarski radovi okončani su 1958. godine, ali do formalne “Odluke o podizanju Njegoševog mauzoleja …”, koju je donijela Skupština opštine Cetinje, prošlo je još 10 godina.
Završne tehničke pripreme su okončane 1970. a sa izgradnjom se krenulo naredne godine. Mauzolej je inaugurisan 1974.
Ne mogu da vjerujem da je i ovo sporno. Naći foto Kapele u kojoj je bio sahranjen Njegoš. Vidi se malo oštećenje og granate 1916-te. Naći odluku Kralja Aleksandra o rušenju kapele i piše da je posvetio svom sinu. Naći foto radnika sa srpskim žandarima koji ruše staru kapelu. Sve iz tog vremena. Ovaj narod je stvarno lud.
LAZ je najmocnije srbos oruzje!!!
Najsramniji događaj u dotadašnjoj istoriji Crne Gore
Cudi me bas da su vlasti Kraljevine Jugoslavije Njegosu krenuli da obnavljaju mouzulej a Mirku srusili spomenik.Jos jedan dokaz da su Mirkov spomenik srusili Crnogorci 99% cuveni zelenasi koji se na taj nacin dokazase Srbima da “okaju grijehe”
“Mauzolej”
Kinezu, čime li te to pukvnik Risto kadi te bulazniš ovoliko. O kavom obnavljanju Njegoševog mauzoleja zboriš i to još od vlasti kraljevine Jugoslavije?!!. Eeeeej Balvanuuuu!!!!! Ti miješaš Mauzolej i Kapelu Kapela u kojoj je prvobitno sahranjen Negoš bila je posvećenu Svetom Petru Cetinjskom. Oštećena 1916. a dokusurena-razvaljena po nalogu Kralja Aleksandra Karađorđevića 1925. godine. Iste godine Kralj ACA gradi… Više »
Kamo srece da nijesu nista dirali no ostavili onu skromnu crkvicu koju je za zivota izabrao Njegos za svoju grobnicu.
To je bio njegov amanet na koji su
Crnogorci pljunuli.
Srusena je tokom ratova! A sto se pljuvanja tice vi pljujete sad po svemu sto ima veze sa Crnom Gorom.
Nije srusena tokom ratova vec su je ostetili Austrougari koji su je rusili jer je bila simbol koji njima nikako odgovarao nije jer im nista srpsko nije bilo po volji(isto kao danasnjoj vlasti). Za vrijeme Kraljevine je obnovljena u prvobitni oblik.
Laz a ne realnost. Nova kapelica je bila veca i posvecena je ne Njegosu nego Petru II Karadjordjevicu. Originalna kapela nije obnovljena a mogla je. Srusena je i kamenje oburdano niz Jezerski vrh. Nova kapela je napravljena od drugoga kamena. Sa starom nije imala nista osim mjesta na kojem je podignuta.
@Cocorayco Čak nije ni na istoj lokaciji. Radi upodobljavanja nove lokacije za Kapelu Karađorđevića ,zasijecan je Jezerski Vrh. Ono što Risto Ćirov prodaje blesavoj pastvi kao Njegoševu kapelu je zapravo Kapela Karađorđevića. A sve je sračunato da bi se prikrila činjenica da je Kralj ACA razvalio Kapelicu posvećenu Sv. Petru Cetinskome da bi sagradio kapelicu u čast svog sina posvećenu… Više »
@Budimo Realni Ratne 1916. prije napada na Lovćen, računajući na žrtve i težak teren, 120 austrijskih topova je 48 sati iz Boke gađalo Lovćen. Jedno đule je pogodilo kapelu i napravilo joj „prostrelnu ranu“. Austrija je od Mitrofana Bana tražila da prenese Njegoševe kosti na Cetinje da bi pristupila sanaciji ovih „rana“. Mitrofan je jedva pristao na to. Austrija je… Više »
Istina živa! Zato Crna Gora svih ovih vijekova nosi grijeh. Daće Bog da se obnovi mala kapela koju je Vladika Petar II Petrović Njegoš zavještao za života da ga kada premine tamo sahrane ?
“za zivota izabrao”, nie on uopšte “izabrao” ništa, samo je ŽELIO da tu počiva….”stručnjače”