Krediti u francima: Sud EU presudio u korist klijenata, presuda obavezujuća i za CG

Sud Evropske unije donio je nedavno presudu u korist korisnika kredita u švajcarskim francima (CHF), koja je obavezujuća za sve države članice Evropske unije, ali i one zemlje koje su u procesu pristupanja EU, među kojima je i Crna Gora, pišu Dnevne novine.

Štetna klauzula

U predmetu C-186/16, na zahtjev jednog žalbenog suda i Rumunije koji je rješavao tužbu dužnika u švajcarskim francima, Sud Evropske unije je stao na stranu prevarenih klijenata.

U saopštenju suda se navodi da su tokom 2007. i 2008. godine Ruxandra Paula Andriciuc i druge osobe, koje su tada svoj dohodak primale u rumunskim lejima, sklopile s rumunskom bankom Banca Romaneasca ugovore o kreditu u CHF za sticanje nekretnina, refinansiranje drugih kredita ili za lične potrebe.

Sud je utvrdio da valutna klauzula u CHF bila štetna, te da su finansijske institucije, kao i poslovne banke bile dužne da potrošače obavijeste o svim ekonomskim posljedicama i rizicima u vrijeme kada su takve kredite nudile na tržištu, a što nijesu učinile. Klijenti su, kako se navodi u saopštenju Suda Evropske unije, morali dobiti informacije o uticaju koje promjene kursa i povećanje kamatne stope u valuti kredita mogu imati na njegovo vraćanje.

“Zajmodavac mora biti jasno obaviješten o činjenici da se sklapajući ugovor o kreditu u stranoj valuti izlaže određenom kursnom riziku koji će ekonomski teško moći snositi u slučaju pada vrijednosti valute u kojoj ostvaruje svoj dohodak. S druge strane, banka mora izložiti moguće promjene kursa i rizike svojstvene uzimanju kredita u stranoj valuti, posebno ako klijent ne ostvaruje svoj dohodak u toj valuti”, objašnjeno je u saopštenju Suda EU.

Prema navodima suda, na nacionalnom je sudu da provjeri jesu li potrošaču bili saopšteni svi elementi koji bi mogli imati uticaja na opseg njegove obaveze, a na temelju kojih on može ocijeniti ukupan trošak svog kredita.

Sporni krediti

I pored činjenice da se još početkom 2000. godine znalo da su krediti u švajcarcima visokorizičan i špekulativan proizvod, oni su ponuđeni crnogorskim građanima 2007. godine i to baš u vrijeme kada je kurs švajcarskog franka bio na istorijskom minimumu.

U Centralnoj banci Crne Gore, ove kredite su ocijenili kao poželjan proizvod, sa dobrom kamatnom stopom za građane.

Međutim, da su banke izvršile pravilno informisanje korisnika kredita, kao i profesionalnu kreditnu analizu, sporni ugovori o kreditu, vjerovatno, nikada ne bi mogli biti zaključen, a 762 crnogorske porodice ne bi bile dovedene na rub egzistencije.