Mladi energiju ispoljavaju za volanom, posebno u društvu vršnjaka

Brza vožnja, želja za dokazivanjem pred društvom, neopreznost, korišćenje mobilnog telefona tokom upravljanja vozilom jedni su od glavnih uzroka saobraćajnih nesreća sa smrtnim posljedicama na našim putevima i to naročito mlađe populacijie.

Protekle sedmice tragično je stradao osamnaestogodišnji Cetinjanin, dok su u subotu život izgubila dva osamnaestogodišnjaka, a samo par sati kasnije četiri osobe su povrijeđene u nesreći koja se desila na Brajićima. Dva dana kasnije u saobraćajnoj nesreći, u kojoj su učestvovala tri automobila, od kojih je jedan završio na krovu, život izgubila i Ulcinjanka (24). Prema riječima vještaka saobraćajne struke Gorana Čarapića, mlađi vozači, odnosno lica od 18 godina su puni mladalačke energije, koju ponekad ispoljavaju kroz upravljanje vozilom, a posebno kada su u društvu vršnjaka, pišu Vikend novine.

“Ukoliko posjeduju vozačku dozvolu misle da znaju sve o saobraćaju i vozilu. Prije svega, vozač treba upoznati karakteristike vozila sa kojim upravlja, odnosno njegove vučno brzinske karakteristike, kočioni sistem, upravljački mehanizam, i ostalo, pa nakon određenog perioda upravljanja takvim automobilom, bi imao mogućnost neke lagodnije vožnje. Do tada vozači moraju voziti svoja vozila sa većim oprezom, relativno malim brzinama i striktno se pridržavati saobraćajnih propisa”, pojašnjava vještak.

MOBILNI ČESTO UZROK NESREĆA

Prema riječima Čarapića, veliki broj saobraćajnih nezgoda je uzrokovano upotrebom mobilnih telefiona.

“Ta statistika se ne vodi dovoljno dobro, jer uzrok takvih saobraćajnih nezgoda, statistički je po pravilu neprilagođena brzina, ali se ne istražuje mogućnost upotrebe mobilnog telefona. Obično kada dođe do slijetanja vozila sa kolovoza, gubitka kontrole nad vozilom, prelaska na suprotnu kolovoznu traku, udara vozila u vozilo koje se kreće ispred njega, i sl. tada se kaže da je nezgoda uzrokovana propustom vozača vozila koji nije prilagodio brzinu uslovima i stanju puta, nepažnjom, dekoncetracijom vozača za upravljačem ili nekim drugim subjektivnim faktorom, a nigdje se ne navodi korišćenje mobilnog telefona niti se to analizira i istražuje. Svjedoci smo da u svakom drugom ili trećem vozilu, tokom vožnje vozač koristi mobilni telefon, a kada dođe do nezgode, on se zanemari kao mogući uzrok nastanka iste. Možda bi kroz neke analize i istraživanje, a što je moguće realizovati, moglo se doći precizno o broju saobraćajnih nezgoda koje su nastale tokom korišćenja mobilnog telefona”, smatra Čarapić.

S obzirom na to da su u ovim stravičnim ne srećama živote izgubli mladi ljudi, od kojih trojica jedva punoljetni, može se izvući pouka da vozači od 18 godina nisu u potpunosti zreli da sami, ili sa vršnjacima, učestvuju u saobraćaju. Sličnog je mišljenja i vještak Čarapić, koji smatra da su osobe od 18 godina punoljetne, te da se od njih očekuje da su nakon položenog vozačkog ispita, osposobljeni za samostalno upravlanje motornim vozilom.

“Međutim, to ne znači da su takvi vozači u potpunosti osposobljeni za bezbjedno učestvovanje u saobraćaju, jer obuka traje relativno kratko, vozači nisu u mogućnosti, i pored svih napora u toku obuke, kako njih tako i instruktora, da se u pojedinim saobraćajnim situacijama na adekvatan način samostalno snađu. Zbog toga nakon položenog vozačkog ispita, mladi vozači bi trebalo da prilikom uključenja u saobraćaj, u prvom periodu, pored sebe imaju nekog iskusnog vozača kako bi im sugerisao kako i na koji način da se ponašaju u konkretnim saobraćajnim sitaucijama, a koje su veoma različite”, kaže Čarapić za Vikend novine.

ADEKVATNA SAOBRAĆAJNA SIGNALIZACIJA

Prema njegovim riječima, savremeni automobili su sa znatano izražajnijim vučno brzinskim karakteristikama, koje dozvoljavaju i vozilima manjih radnih zapremina i snaga motora, da razvijaju relativno velike brzine.

“Naši putevi ograničavaju takvu vožnju, a na mladim ljudima, odnosno vozačima od 18 godina to postaje jasnije nakon određenog perioda. Dakle, vozači od 18 godina su sposobni da upravljaju vozilom bilo da su sami ili u društvu vršnjaka, ukoliko bi se u jednom relativno kraćem periodu striktno pridržavali svih važećih propisa iz oblasti bezbjednosti saobraćaja, bez nekih radnji sa kojima bi izazivali opasne situacije i mogućnost nastanka saobraćajne nezgode, a koje mogu biti sa teškim posljedicama”, jasan je Čarapić.

U Crnoj Gori je proteklih godina rekonstruisan veći broj saobraćajnica, a kako navodi Čarapić, to zahtijeva i određenu adekvatnu saobraćajnu signalizaciju.

“Na većini saobraćajnica su rekostruisane određene “crne tačke” posebno određene krivine i povećali se radijusi tih krivina, gdje se omogućavaju i veće brzine za savladavanje istih. Po mom mišljenju na našim putevima saobraćajna signalizacija o ograničenju brzine je adekvatna saobraćajnicama, i ukoliko bi se poštovala ograničenja brzine označena postavljenim saobraćajnim zanakom, tada bi bio i smanjen ogroman broj saobraćajnih nezgoda, posebno onih nezgoda koje su sa teškim posljedicama”, kaže sagovornik Vikend novina.

PREBLAGE KAZNE

Vještak smatra da su kazne za pojedine prekršaje preblage.

“Naime, kazne koje su važeće za pojedine prekršaje, po mom mišljenju, bi trebalo da bude daleko veće. Kada kažem za pojedine prekršaje to se odnosi na sljedeće: znatno prekoračenje brzine koja je ograničena na određenoj dionici, preticanje vozila na mjestima gdje je to izričito zabranjeno, preticanje kolone vozila, upotreba mobilnih telefona u toku vožnje, vožnja u alkoholisanom stanju, vožnja uz korišćenje psihoaktivnih supstanci, prolazak vozila na crveno svijetlo. Ovo su i najčešći uzroci nastanka saobraćajnih nezgoda koje za poljedicu imaju velike materijalne štete, povrijeđena lica ili kao krajnji ishod smrtno stradala lica”, navodi Čarapić.

U Zakonu o bezbjednosti saobraćaja na putevima su propisane i kazne za pješake koji ne poštuju saobraćajne propise, a Čarapić navodi da se kažnjava mali broj pješaka, koji u velikom broju krši zakon.

“Pješaci prelaze kolovoz van pješačkog prelaza iako je pješački prelaz na vrlo kratkom rastojanju od mjesta gdje vrši prelazak kolovoza, prelazi kolovoz kada je za pješake na semaforu uključeno crveno svijetlo, koriste mobilni telefon, a prelaze kolovoz, prelaze preko bulevara, i sl., što se može svakodnevno vidjeti na bilo kojoj lokaciji u bilo kom gradu Crne Gore. Da li su ovdje pješaci privilegovani, postavlja se pitanje. Svi ovi prekršaji mogu izazvati saobraćajnu nezgodu, jer pješak tada stvara opasnu situaciju, a vozač nema mogućnosti izbjegavanja nezgode. Po mom mišljenju, trebalo bi vršiti kažnjavanje pješaka kao što se kažnjavaju i vozači jer su i pješaci učesnici u saobraćaju i oni takođe moraju poštovati saobraćajne propise. Kada bi se stekla takva atmosfera, tada bi ta represivna mjera zasigurno imala uticaja na povećanje bezbjednosti saobraćaja, odnosno znatno smanjila broj saobraćajhnih nezgoda sa učešćem pješaka”, kaže vještak.

POOŠTRITI OBUKU ZA VOZAČE

U toku obuke za polaganje vozačkog ispita, kako navodi Čarapić, činjenica je da su vozači-kandidati sa instruktorom koji ima pomoćne komande i koji u određenim saobraćajnim situacijama može reagovati na kočioni sistem umjesto vozača-kandidata, i koji mu u toku vožnje sugeriše i obučava ga kako postupiti u određenoj saobraćajnoj situaciji.

“Kod polaganja vozačkih ispita, koliko mi je poznato, daju se tipski opšte poznati testovi, koji se nekada i šablonski popunjavaju, a u toku praktičnog dijela obično su poznate i trase puta ili ulice kojima se kreću vozači-kandidati koji polažu vozački ispit. Tako da su i sami kandidati u nekom dijelu usmjereni samo na taj lokalitet koji više puta obiđu i spreme se za polaganje ispita. Nakon položenog ispita, oni su samostalni, nailaze na razne saobraćajne situacije, razne saobraćajnice, lokalne puteve, magistralne puteve, bulevare i sl., gdje u svim saobraćajnim situacijama sami donose odluke. Tu se može uočiti određena nesigurnost vozača koji su tek stekli pravo na upravljanje motornim vozilom. Smatram da bi trebalo više pažnje usmjeriti na obuku vozača, njihovu edukaciju i pooštriti kriterijume pri polaganju vozačkih ispita”, kaže Čarapić.

Upotreba pojasa štiti sva lica u vozilu

Prema riječima Čarapića, upotreba sigurnosnih pojaseva u svakom slučaju je jedan od najvažnijih djelova pasivne bezbjednosti.

“U većem broju slučajeva upotreba sigurnosnih pojaseva samnjuje povređivanje putnika u vozilima, a u nekim slučajevima i od sigurne smrti, posebno kod čeonih sudara koji su sa najvećim posljedicama. Kod nas nije navika vezivanja i upotreba sigurnosnih pojaseva, a koji su veoma bitni kod nastanka saobraćanih nezgoda. Ponekad od strane MUP se provodi akcija korišćenja sigurnosnih pojaseva koja traje petnaestak dana, i tada većina vozača i suvozača koriste pojas, čim prođe taj period opet se vraćamo na isto. Upotreba pojasa štiti sva lica koja se nalaze u vozilu, i ona koja su na prednjim i ona koja su na zadnjim sjedištima, jer su i putnici na zadnjim sjedištima u obavezi da koriste sigurnosni pojas. Kazne za nekorišćenje pojasa su male pa bi i u tom pravcu trebalo izvršiti korekciju istih nagore”, smatra vještak.

Apel svim učesnicima saobraćaja da prilagode ponašanje uslovima na putu

Uprava policija uputila je apel svim učesnicima u saobraćaju, da prilagode svoje ponašanje uslovima i stanju na putu i da bezbjednom vožnjom, doprinesu kako svojoj, tako i bezbjednosti ostalih učesnika u saobraćaju.

I pored pojačanog prisustva saobraćajne policije na putnim pravcima, preventivnih aktivnosti, akcija, kao i pojačanih kontrola učesnika u saobraćaju, na putevima u Crnoj Gori je do sada tokom ovog mjeseca evidentiran povećani broja saobraćajnih nezgoda, u kojima su život izgubila četiri osobe. Iz Uprave policije su apelovali na roditelje da kategoriji mladih vozača (vozači do 24 godine), skrenu pažnju na poštovanje saobraćajnih propisa i bezbjedno i sigurno upravljanje vozilima.

NVO ALFA centar takođe je uputio apel svim vozačima i ostalim učesnicima u saobraćaju da odgovornim odnosom prema sebi i cjelokupnoj zajednici doprinesu ličnoj i opštoj bezbjednosti u saobraćaju tako što će prilagoditi ponašanje uslovima na putu, poštovati zakon i saobraćajne propise, kako bi se smanjio broj saobraćajnih nezgoda na našim putevima.