U ZIKS-u još uvijek nedovoljno radnika

Nedostatak broja izvršilaca u službi obezbjeđenja i službi za tretman u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija i dalje je značajan problem, navodi se u Izvještaju Nacionalnog mehanizma za prevenciju torture za prošlu godinu. Kako je precizirano, Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Ministarstva pravde, u Sektoru obezbjeđenja ZIKS-a po sistematizaciji su predviđena 424 izvšioca, a popunjeno je 370 radnih mjesta odnosno nijesu popunjena 54 sistematizovana radna mjesta.

“Kako nisu popunjena sva sistematizovana službenička mjesta, u skladu sa važećim Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji, to se svakako nepovoljno odražava na optimalno opterećenje zaposlenih i organizaciju svakodnevnog rada i, u krajnjem, može uticati na opštu bezbjednost u Zavodu”, ističe se u Izvještaju, pišu Dnevne novine.

Po standardima zemalja članica Evropske unije, dodaje se u Izvještaju, u zatvorskim sistemima jednog zatvorenika obezbjeđuje minimalno 0,6, a maksimalno broj 0,9 službenika obezbjeđenja. Imajući u vidu da prosječan broj zatvorenika u ZIKS-u iznosi 1.150, da bi se dostigao minimalni evopski standard od 0,6 službenika po zatvoreniku, bilo bi potrebno sistematizovati 690 radnih mjesta službenika obezbjeđenja.

Kako je precizirano u Izvještaju za prošlu godinu, donešen je Pravilnik u kome je došlo do promjene u organizacionoj strukturi Zavoda i utvrđene su dvije nove organizacione jedinice Sektor za bezbjednost i Sektora za rad. U okviru Sektora za bezbjednost utvrđeni su Odsjek za kontrolu i nadzor, Grupa za obezbjeđenje i Grupa za interventne situacije i Odsjek sprovodničkog obezbjeđenja. Međutim, i dalje ključan problem čini nedostatak kadra koji se negativno odražava na sveukupnu atmosferu u zatvoru.

“Prema informacijama dobijenim od Uprave ZlKSa, dana 22. januara 2018.godine, u Zavodu je bilo zaposleno 490 službenika. Svi su zasnovali radni odnos na neodređeno vrijeme. Od toga je u Sektoru obezbjeđenja 370 službenika, u Sektoru za tretman 42 službenika, jedan službenik Sektora za tretman radi sa oko 60 zatvorenika, u Sektoru za rad ima 41 službenika (osoblje zaduženo za radioničku proizvodnju stolarska, bravarsko-limarska, frizerska, poljoprivredna i stočarska proizvodnja, održavanje opreme i objekata u ZIKS-u, depozit lica lišenih slobode, ishrana). U Zdravstvenoj službi ZIKS-a ima 17 službenika (dva doktora opšte medicine, ljekar specijalista stomatolog, 10 medicinskih tehničara, fizioterapeut, stomatološki tehničar, farmaceutski tehničar i laborant)”, navodi se u Izvještaju.

Kako se dodaje, po osnovu ugovora sa punim radnim vremenom u zdravstvenoj službi angažovana su tri doktora medicine u zatvoru u Spužu, a u Zatvoru Bijelo Polje angažovan je jedan doktor opšte medicine, koji vrši preglede lica lišenih slobode u zavisnosti od potrebe.

Takođe, po osnovu ugovora, u Zdravstvenoj službi u zatvoru u Spužu angažovani su i ljekar specijalista interne medicine (koji dolazi najmanje jednom nedjeljno, a po potrebi i više puta), ljekar specijalista neuropsihijatar (koji dolazi najmanje dva puta nedjeljno, a po potrebi i više puta), ljekar specijalista radiolog (koji dolazi jednom nedjeljno) i rentgen tehničar (koji dolazi jednom nedjeljno), psihijatarnarkolog, specijalizovan za rad sa zavisnicima.

Takođe, angažovani su službenici prema organizacionim cjelinama i to Centar za obrazovanje kadrova ima dva službenika, Služba za pravne i finansijske poslove ima sedam službenika, Kabinet direktora devet i Ekspertsko-rukovodni kadar ima šest službenika (načelnici organizacionih jedinica ZIKS-a).

U zaključku Izvještaja Nacionalnog mehanizma za prevenciju torture navodi se da je Zavod za izvršenje krivičnih sankcija preduzeo značajne korake na ispunjavanju datih preporuka, od kojih je većina djelimično ili ispunjena, dok je trećina ostala neispunjena.

“Imajući u vidu značaj i težinu poslova službenika obezbjeđenja i tretmana, nadležni moraju nastaviti da preduzimaju sve neophodne mjere i radnje kako bi olakšali obavljanje poslova službenika i obezbijedili ispunjavanja preporuka u potpunosti”, stoji u Izvještaju.

Kako se navodi u godišnjem Izvještaju Nacionalnog mehanizma za prevenciju torture, djelimično je ispunjena preporuka da se obezbijedi psihosocijalna podrška zaposlenima. Naime, krajem 2017. godine, angažovan je specijalista neuropsihijatar, za pružanje psihosocijalne podrške službenicima Zavoda, održavanjem predavanja sa praktičnim vježbama u vezi sa pojmom i simptomima stresa, uzročnicima i načinima upravljanja stresom.

“Predavanja sa praktičnim vježbama kontinuirano se održavaju jednom nedjeljno u grupama od po 10-15 službenika, u ukupnom trajanju od dva časa. Imajući u vidu broj zaposlenih u Zavodu, takav rad zahtijeva bolju organizaciju kako bi se postigao maksimalni efekat navedenih radionica. Pomenute radionice su koncipirane tako da doktor u prvom dijelu izloži i objasni teorijske osnove stresa, dok u drugom dijelu obuke zajedno sa tri psihološkinje iz Odsjeka za tretman, kroz praktične vježbe, službenicima ukazuju na izvore stresa koji su karakteristični za svakog od njih i približavaju im najbolje načine za redukciju istog”, piše u Izvještaju.

Tokom rada u ovim radionicama službenicima se posebno ukazuje kako i na koji način se mogu obratiti za savjet i podršku ljekarima i psiholozima kako u Zavodu, tako i u drugim zdravstvenim ustanovama u Crnoj Gori.

“Tim NPM-a u razgovoru sa većim brojem službenika obezbjeđenja je došao do saznanja da se ovo pokazalo u praksi jako primjenjivo i izrazili su želju da se nastavi. Međutim, pojedinci su naveli da bi dobro bilo da ima više praktične nastave, kroz moguće simulacije slučajeva. Još uvijek nije ustanovljen protokol podrške zaposlenima koji su bili izloženi incidentnoj stresnoj situaciji kao što je verbalni ili fizički napad, tuča, slučaj predoziranja, smrt (kolega na poslu ili zatvorenika), smrt u porodici i slično”, precizirano je u Izvještaju.

Iz Nacionalnog mehanizma ocjenjuju da su obuke bile privremenog karaktera i da nije obezbijeđen njihov kontinuitet, dodajući da su se svi intervjuisani službenici izjasnili da im je takav vid podrške neophodan, u kontinuitetu sa više praktičnih simulacija.

Ranija preporuka Nacionalnog mehanizma koja se odnosi na poboljšanje uslova na osmatračkim mjestima u ZIKS-u, gdje su uslovi za rad bili neadekvatni za rad u smjenama po 12 sati, djelimično je ispunjena. Konkretno, tokom posjete tima Nacionalnog mehanizma za prevenciju torture ZIKS-u, utvrđeno je da su uslovi na osmatračnicama karaulama nepovoljni, posebno ljeti, kada temperature dostignu vrijednosti i preko 40° Celzijusa, jer postojeći rashladni uređaji nijesu bili u funkciji.

“Izvršeni su radovi na renoviranju i adaptaciji (hoblovanje i lakiranje parketa, postavljanje podnih pločica, gletovanje unutrašnjih zidova, nanošenje bavalita na unutrašnjim zidovima, krečenje) najvećeg broja kancelarija u kojima rade i borave službenici obezbjeđenja i tretmana, ali i službenici iz drugih sektora i odsjeka. Veći broj prostorija u kojima rade službenici obezbjeđenja i tretmana, opremljeni su klima uređajima”, ističe se u Izvještaju.

Međutim, kako se dodaje, i dalje postoje prostorije, odnosno osmatračka mjesta koja nijesu renovirana i nijesu promijenjeni klima uređaji. U Istražnom zatvoru u Spužu obnovljena je krovna konstrukcija, čime je riješen duže vremena prisutan problem prokišnjavanja. Izvršeno je renoviranje i adaptacija četiri samostalna osmatračka mjesta karaule u KPD Podgorica.

Takođe, obavljena je izgradnja i adaptacija tri samostalna osmatračka mjesta-karaule i to: zamjenom metalne konstrukcije i krova novom konstrukcijom od PVC materijala, postavljanjem podnih pločica, ugradnjom klima uređaja i opremanjem unutrašnjim enterijerom-radni sto i stolica. Dok adaptacija preostala dva samostalna osmatračka mjesta-karaule u Spužu, koji se nalaze u KPD-omu i u Zatvoru za kratke kazne nije izvršena.