Dobrosusjedski odnosi su pretpostavka za demokratski napredak Zapadnog Balkana i Crna Gora na tom polju bilježi najbolje rezultate, navodi se u studiji “Dobar susjed – Crna Gora i regionalna saradnja”, koju su objavili Centar za građansko obrazovanje CGO i njemačka fondacija Friedrich Ebert (FES).
Dobrim rezultatima na unapređivanju regionalnih odnosa, kako se ističe, direktno su doprinijele i određene odluke Vlade poput – izvinjenja za agresiju na Hrvatsku tokom ‘90 -ih, plaćanje ratne odštete hrvatskim građanima u slučaju “Morinj”, kao i porodicama deportovanih građana iz BiH u slučaju “Deportacije”, saradnja u rješavanju pitanja nestalih, ali i priznanje Kosova kao nezavisne države, navodi se u studiji.
“Jedini izuzetak su odnosi sa Srbijom, koji su u kontinuitetu nestabilni i tenzični, a autori objašnjenje vide u nespremnosti političkih elita da riješe pitanja demarkacije granice, dvojnog državljanstva i uređenja pozicije SPC. “Ni 14 godina nakon obnove crnogorske nezavisnosti u Srbiji ne postoji puno prihvatanje te činjenice što nerijetko doprinosi tenzijama. Takođe, odnos zvanične Srbije prema unutrašnjim procesima u Crnoj Gori nije uvijek bio u okvirima koji defnišu poštovanje prema susjednoj državi, njenim izborima i pravu da svoja unutrašnja pitanja rješavaju akteri u samoj Crnoj Gori”, konstatuje se u analizi.
Rezultati na polju razvoja dobrih bilateralnih odnosa sa državama regiona, kako su ukazali autori, posljedica su sinergije unutrašnjih aktera koji su kreirali i vodili politiku ka državama regiona i djelovanja institucija EU koje su posvećene integraciji država Zapadnog Balkana u EU.
“Ta djelovanja institucija EU ogledaju se u mnogobrojnim podsticajima i mehanizmima kao što su: kredibilna prespektiva koju donosi članstvo u Uniji, finansijska podrška i solidarnost koju države članice u kontinuitetu pružaju Crnoj Gori, direktna saradnja sa predstavnicima institucija u Crnoj Gori, ali i posebni mehanizam politike uslovljavanja na kojem počiva proces evropskih integracija i koji se pokazao vrlo efektivan. Evropske vrijednosti su najveća snaga i najveći magnet za prijem novih članica u EU i upravo te vrijednosti kojima teži svaka država u regionu doprinose stabilizaciji prilika na Zapadnom Balkanu, pomirenju i pridruživanju regiona u evropsku porodicu država i naroda”, naglasili su u autori.
Oni ističu i da Crna Gora u kontinuitetu pokazuje privrženost dobrim regionalnim odnosima, a osim što ima konstruktivnu ulogu u regionalnoj saradnji kroz aktivno učešće u regionalnim organizacijama i inicijativama, pokazala je punu posvećenost stalnom razvoju dobrosusjedskih odnosa.
Ova oblast je, kako se navodi u studiji, primjer učinkovitosti spoljnih podsticaja EU i spremnosti domaćih vladajućih struktura da se pridržavaju zahtjeva na putu ka EU, ocjenjuje se u studiji “
“Analiza regionalne saradnje i dobrosusjedskih odnosa zahtijeva sagledavanje više međusobno povezanih faktora, prije svega političkih, geografskih i kulturoloških, ali i osvrt na proces pristupanja EU, koji kao jedan od glavnih prioriteta upravo postavlja pitanje regionalne saradnje. Upravo ovi faktori i procesi predstavljali su metodološki okvir koji je koristio autorski tim prilikom izrade analize, a koji su činili dr Vladimir Vučković, saradnik na programima u CGO-u, Miloš Vukanović, savjetnik u CGO-u i Mira Popović, koordinatorka programa u CGO-u”, ističe se u studiji koju su objavili Centar za građansko obrazovanje (CGO) i
Za evidentno dobre rezultate na polju regionalne saradnje i dobrosusjedskih odnosa, autori analize prepoznaju tri glavna razloga.
“Prije svega, pitanja vezana za regionalnu saradnju ne utiču na privatne interese unutrašnjih političkih aktera. Drugi razlog je taj što unaprijeđenje bilateranih odnosa sa susjednim državama ne dovodi u pitanje opstanak vladajućih elita odnosno ispunjavanje ovih uslova na putu ka EU veoma je korisno i za domaće političke aktere, ocjenjuju autori. Konačno, kao treći razlog navode aktivna uloga EU i njenih država članica u procesu promocije regionalne saradnje kroz razvoj dobrih bilateralnih odnosa”, ukazali su autori.
Oni naglašavaju način na koji su se crnogorske institucije postavile po pitanjima iz ove oblasti treba da budu putokaz za djelovanje nosilaca vlasti i u drugim područjima kako bi se u razumnom roku ostvario cilj učlanjenja države u Evropsku uniju.
