Kleročetnička despotija

Piše: Dr Dragutin Papović

Lideri tri koalicije koji su nakon parlamentarnih izbora 30. avgusta 2020. formirali vlast izjavili su da je poslije 75 godina došla sloboda. Kome je sloboda uskraćena 1945. i kome je vraćena 2020. godine? Narodnooslobodilački pokret je 1945. godine pobijedio naci fašističke okupatore i njihove domaće saradnike, među kojima su četnici bili glavna snaga. Poslije četiri godine rata sloboda je došla za antifašiste, dok je bez slobode ostala četnička ideologija

Srpska pravoslavna crkva je 2020. godine formirala klerikalni pokret koji je nazvala litije. Pokret je, kroz koalicije oko DF-a i Demokrata, uz kolaboraciju GP URA i pomoć režima iz Srbije pobijedio na izborima. Tako je, prvi put nakon 1945, na vlast došla nova generacija četnika. Poslije 75 godina došlo je četničko oslobođenje, dok je antifašistima proporcionalno oduzeta sloboda.

Bitno je bilo i to što su zapadni saveznici četnicima konačno poslali pomoć koju su im obećali još u Drugom svjetskom ratu. Četnički režim je, očekivano, odmah počeo razgradnju antifašističkog nasljeđa. Klerikalni pokret litije se nakon izbora pretvorio u klerikalnu revoluciju. SPC je preko pobjedničkih koalicija srušila ustavno republikansko i sekularno uređenje i uspostavila je neformalnu teokratiju utemeljenu na tekovinama litija. O tome svjedoči činjenica da sadašnja Vlada nije formirana na osnovu izborne volje građana i u Skupštini, već na osnovu volje mitropolita SPC i u manastiru. To znači da je vrhovni sveštenik SPC u Crnoj Gori postao najznačajniji politički autoritet u skupštinskoj većini i Vladi. Legitimitet i legalitet Vlade nijesu u izbornoj volji, skupštinskoj većini i Ustavu, već u glavnoj sili klerikalne revolucije – Srpskoj pravoslavnoj crkvi.

DESPOTSKA OVLAŠĆENJA SPC

Umjesto na ustavnosti i parlamentarizmu skupštinska većina i Vlada počivaju na klerikalizmu, a suština klerikalizma je oligarhija SPC. Iako je prema sopstvenom Ustavu SPC ustrojena na sabornosti, u praksi glavnu riječ vode patrijarh i arhijereji. Ovo sveštenstvo se bira između sebe na doživotne mandate, pa u SPC vlada oligarhija u kojoj patrijarh i arhijereji imaju despotska ovlašćenja.

Sveštenstvo SPC je uspostavilo despotska ovlašćenja nad Vladom Crne Gore i tako je u Crnoj Gori, godinu nakon izbora, tranzicija vlasti odmakla ka uspostavljanju klerikalne despotije. Zato su predsjednik Vlade, ministri, predsjednik Skupštine, poslanici i lideri vladajućih partija podređeni mitropolitu SPC i takmiče se za njegovu naklonost. Sveštenstvo SPC kontroliše skupštinsku većinu i ne dozvoljava joj da obori Vladu. Tako se Vlada održava uprkos tome što je, shodno sili Ustava, pala jer nije predložila budžet do 31. marta i uprkos tome što je podržava samo 14 poslanika. SPC u Crnoj Gori je faktički suspendovala Ustav i parlamentarizam. Izuzev nadležnosti koje pripadaju predsjedniku države, mitropolit i sveštenstvo SPC imaju presudnu riječ u vođenju unutrašnje i spoljne politike Crne Gore. Ovo su rezultati četničkog oslobođenja nakon 75 godina antifašističke slobode. Nakon 170 godina sekularizma, Crna Gora je opet pod teokratijom, ali ovaj put tuđinskom.

IRAN-CRNA GORA

Mitropolit SPC je glavni politički autoritet i arbitar a klerikalizam je izvor legaliteta i legitimiteta vlasti. Najpoznatiji primjer takve države je Iran. On je zvanično konstituisan kao islamska republika, dok aktuelna Vlada Crnu Goru transformiše u nezvaničnu srpsko-pravoslavnu republiku. Dok je u Iranu na čelu režima zvanično Vrhovni vođa koji mora biti sveštenik, u Crnoj Gori je to nezvanično mitropolit SPC Vrhovni vođa u Iranu čuva tekovine islamske revolucije, dok mitropolit čuva tekovine svetosavske revolucije.

Sličnost se ogleda i u tome što su vladini funkcioneri u Iranu i Crnoj Gori samo izvršioci odluka vrhovnog sveštenstva. Nije slučajno premijer Zdravko Krivokapić izjavio da mu je uzor bivši iranski predsjednik Mahmud Ahmadinedžad. Premijer je objavio fotografiju sa pijace gdje se pojavio u majici na kojoj je lik sveštenika SPC. Lako je zamisliti premijera Krivokapića na pijaci u Teheranu u majici na kojoj je lik ajatolahaHomeinija. Krivokapić je prototip poslušnika klerikalne despotije.

No, dok je u Iranu osnova društvenog poretka u vjerskim aktima, klerikalna despotija i njena skupštinska većina i Vlada u Crnoj Gori se ne oslanjaju na spise pravoslavnog hrišćanstva. Temelj vlasti je klerikalna hijerarhija, ali je njena ideologija profana. To je turbonacionalizam čiji je program stvaranje jedne države sa jednim narodom i jednom vjerom. U tom programu su sažeti: „Načertanije” Ilije Garašanina, „Svetosavlje” Nikolaja Velimirovića, „Homogena Srbija” Stevana Moljevića, „Memorandum” SANU, „Udruženi zločinački poduhvat” Slobodana Miloševića i „srpski svet” Aleksandra Vučića. To su varijacije iste ideje čija je srž stvaranje etnički i vjerski čiste Velike Srbije.

SVETOSAVSKI BLICKRIG BRATIĆKE

Glavni zadatak kleročetničkog režima je da izvrši etnički, vjerski i ideološki progon u svim sektorima državnog sistema kako bi se Crna Gora glatko pripojila „srpskom svetu”. Od formiranja Vlade u državnoj upravi su hiljade ljudi i žena ostale bez posla, a glavni uslov za popunu njihovih mjesta je učešće u litijama.

SPC učesnicima litija izdaje diplome koje im otvaraju vrata državne uprave. Klerikalna despotija hoće da, preko litijaških jurišnika, u svim sektorima državne vlasti i uprave upostavi totalnu kontrolu. Ovo se posebno odnosi na sektor prosvjete, gdje je ministarka-četnik, od vrtića do Univerziteta, gotovo bez otpora, izvršila svetosavski blickrig.

To je očekivano ako se zna da su stotine profesora sa Univerziteta, iz srednjih i osnovnih škola, zatim stotine ljekara i inženjera podržali litije. Prosvjeta se pretvara u sistem za stasavanje nove generacije bespogovornih poslušnika SPC.

U tome SPC presudno pomaže navodno građanska URA čiji je jedini cilj bio da pošto-poto smijeni DPS s vlasti i da sa podrškom 5,5 odsto birača „lider zelenih” dobije despotska ovlašćenja u bezbjednosnom i pravosudnom sektoru. URA, koncern „Vijesti” i satelitske NVO su od početka znali s kim ulaze u koaliciju i po kojoj cijeni. Njihov savez sa SPC je omogućio oslobađanje i dovođenje na vlast zločinačke četničke ideologije.

Dritan Abazović je izjavio da je, faktički, kroz njega progovorio mitropolit Amfilohije kada je na sastanku u manastiru predložio Zdravka Krivokapića za premijera. URA je promovisala SPC u državnu crkvu i predala joj je cjelokupnu crkvenu imovinu koja je u Crnoj Gori stvorena do 1918. godine. To će joj Vlada potvrditi temeljnim ugovorom. URA je glavni i odgovorni činilac u isporučivanju Crne Gore „srpskom svetu”.

„OTVORENI BALKAN “

Ubrzano pristupanje Crne Gore „srpskom svetu” sprečava samo to što je Crna Gora i dalje dio međunarodnog sistema koji čine EU i NATO. Kleročetnički režim se samo zbog EU i NATO suzdržava od otvorenog sukoba i zatiranja svega što im smeta u uključivanju Crne Gore u „srpski svet”. Čelnici režima se zvanično zaklinju da će nastaviti integracije u EU i poštovati članstvo u NATO. To je apsurd iza koga se nalazi taktiziranje SPC i njene Vlade.

Kupuju vrijeme kako bi potpuno ovladali državnim sistemom i u pogodnoj međunarodnoj situaciji realizovali cilj klerikalne revolucije. To je moguće, jer ni EU ni NATO nijesu ništa konkretno učinili protiv te politike. Naprotiv! „Svog saveznika” su 2020. godine isporučili oslobodiocima četničke ideologije. EU nije mogla ni htjela da zaustavi Vladu i skupštinsku većinu u usvajanju antiustavnih i antievropskih izmjena Zakona o državnom tužilaštvu.

Politika „srpskog sveta” pod okriljem Srbije i Rusije jača na Zapadnom Balkanu, dok se EU i evropske vrijednosti danas na Zapadnom Balkanu cijene koliko i socijalističko samoupravljanje u Jugoslaviji 1989. godine. Euroatlantizam na Zapadnom Balkanu je, za sada, u (namjernoj) regresiji, a umjesto njega dolazi „srpski svet”. EU je suspendovala integraciju Zapadnog Balkana, što je otvorilo prostorza nacionalističke (dez) integracije koje su nedavno zavodljivo nazvane „Otvoreni Balkan”.

MOŽEMO SE POUZDATI SAMO U SEBE

Antifašističke, građanske i procrnogorske snage u Crnoj Gori se mogu pouzdati samo u sebe Izvjesno je da im klerikalna despotija neće omogućiti fer uslove u političkoj borbi. Ako bi klerikalne snage izgubile na izborima, pitanje je da li bi priznale takav rezultat. Do sada nijesu priznale nijedne izbore, uključujući i one na kojima su pobijedile 2020. godine. Zašto bi te snage priznale izbore na kojima bi eventualno izgubile vlast? Klerikalna despotija je faktički suspenđovala Ustav i parlamentarizam. Zašto bi poštovala izbornu volju građana? U slučaju da sadašnja vlast izgubi na izborima teško je očekivati da bi izvršila mirnu i zakonitu tranziciju, kao što je to uradio DPS 2020. godine. Ukoliko procrnogorske partije ostvare izbornu pobjedu nad klerodespotskim režimom, moraće tu pobjedu i da odlučno brane.

(autor je istoričar, poslanik u Skupštini Crne Gore)