Stejt department: Vlada nije preduzela nikakve korake da riješi sporove SPC i CPC

U godišnjem izvještaju Stejt departmenta o stanju vjerskih sloboda u svijetu navodi se da Vlada ponovo nije preduzela nikakve korake da riješi sporove Srpske pravoslavne crkve (SPC) i Crnogorske pravoslavne crkve (CPC) oko vlasništva nad 750 pravoslavnih objekata koje drži SPC.

U dijelu izvještaja o Crnoj Gori, podsjeća se da su vjerska diskriminacija i govor mržnje zabranjeni zakonom, a da su 26. januara stupile su na snagu izmjene i dopune zakona o vjerskim slobodama, kojima su eliminisani zahtjevi da se postojeće vjerske grupe registruju radi sticanja pravnog statusa i da vjerske grupe daju dokaz o vlasništvu nad određenom vjerskom imovinom kako bi zadržale pravo na nju.

SPC se oštro protivila ovim zahtjevima, navodi Stejt department, dodajući da se policija sukobila sa pojedincima koji su protestovali zbog ustoličenja mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija Srpske pravoslavne crkve 5. septembra na Cetinju, što je rezultiralo time što je, kako se navodi u novinskim izvještajima, lakše povrede zadobilo oko 50 lica, uključujući demonstrante i policiju.

SPC je saopštila da su demonstranti, koji su imali podršku predsjednika Mila Đukanovića i ključnih članova političke opozicije u odnosu na Vladu, pokušali da ugroze njena vjerska prava. Opozicioni lideri i pro-opozicioni mediji kritikovali su policiju zbog prekomjerne upotrebe sile, kao i brojni korisnici društvenih meža koji su objavljivali video snimke sukoba, dok su pripadnici vladajuće koalicije uglavnom hvalili odgovor policije kao uzdržan, podsjeća se u izvještaju.

Vjerske grupe su nastavile da osporavaju vlasništvo vlade nad nekim vjerskim imanjima i prenos vlasništva nad grobljima na opštine ili druge entitete. Vlada ponovo nije preduzela nikakve korake da riješi sporove SPC i CPC oko vlasništva nad 750 pravoslavnih objekata koje drži SPC, ističe Stejt department.

U izvještaju se podsjeća i da je na konferenciji o Zapadnom Balkanu u julu u Slovačkoj, predsjednik Milo Đukanović izjavio da se prisjeća 1990-ih, kada je “Srpska pravoslavna crkva stigla prije vojske” i da su “oni istim putem – prvo Crkva, pa onda armije, na kraju su bili odgovorni, između ostalog, i za genocid u Srebrenici”.

SPC je saopštila da je Ministarstvo unutrašnjih poslova odobrilo vize za sveštenstvo koje je tek pristiglo u zemlju, ali se nije pozabavilo postojećim slučajevima sveštenstva kojima je prethodna vlada uskratila boravišnu dozvolu.

Uoči lokalnih izbora u gradu Nikšiću u februaru, neidentifikovane osobe su oskrnavile Hadži-Ismailovu džamiju grafitima na kojima je pisalo “Srebrenica”, “Turci” i “Nikšić će biti Srebrenica”, što upućuje na genocid u Srebrenici nad hiljadama Muslimana 1995. godine. Vlada, nevladine organizacije i druge vjerske grupe osudile su vandalizam, ali nije bilo hapšenja – podsjeća se u izvještaju.

Tokom godine bilo je incidenata vandalskog napada na bogoslovsku školu SPC i manastir, kako na Cetinju, tako i prijava govora mržnje prema muslimanima i evangelističkim hrišćanima.

Privatnici su na društvenim mrežama objavljivali kritičke komentare ili omalovažavajući materijal i o SPC i o CPC, na primjer, nazivajući SPC ratnim zločincima ili CPC konstruktom države, navodi između ostalog Stejt department.

Ambasadorka SAD i drugi zvaničnici ambasade razgovarali su o vladinoj primjeni izmjenjenog zakona o vjeri i opštem tretmanu vjerskih grupa prema njemu, detaljima o slučajevima vjerske diskriminacije, rastućim vjerskim tenzijama poslije protesta na ustoličenju mitropolita SPC, pitanjima restitucije imovine i odnosi između vjerskih grupa i vlasti.

Oni su takođe zagovarali vjersku toleranciju kod predsjednika i drugih vladinih zvaničnika, uključujući zvaničnike u premijerovom kabinetu, Ministarstvu pravde, ljudskih i manjinskih prava i gradonačelnicima i opštinskim kancelarijama širom zemlje.

Nakon skrnavljenja džamije u Nikšiću u februaru, predstavnici ambasade su se sastali sa pripadnicima Islamske zajednice Crne Gore (IZCG), a američka ambasadorka se sastala sa šeficom IZG kako bi izrazila zabrinutost i podršku.

Ambasadorka se u aprilu sastala sa visokim predstavnicima jevrejske zajednice kako bi razgovarala o njihovim odnosima sa vladom, kao i o stavovima jevrejske zajednice o antisemitizmu, ističe se u izvještaju Stejt departmenta.