Balkanski ratovi stvorili su generaciju hrišćanskih terorista

Američki list Foreign Policy objavio članak pod nazivom “Balkanski ratovi stvorili generaciju hrišćanskih terorista”, u kojem se navodi kako su balkanski sukobi 90-ih godina bili ključni za dodatnu radikalizaciju Evrope.

Takođe, navodi se da su sovjetska invazija na Avganistan i kasniji građanski ratovi bili snažna polazišna tačka za stvaranje islamističkog radikalizma. Tu se nalaze i mnogi drugi ratovi, od Čečenije do Iraka.

“Veliki dio sadašnjeg globalnog ekstremizma desničarskog desnog krila kuvao se u peći balkanskih sukoba 90-ih godina, naročito u bosanskom ratu”, navodi se u tekstu.

Međutim, navode da je jedan konflikt koji je oblikovao tok globalnog ekstremizma i terorizma previđen.
“Muslimanska strana ove priče je dobro poznata. Vojnim pokretima bosanskih muslimana pridružile su se hiljade stranih dobrovoljaca. Neki su bili i novi regruti iz zapadne Evrope, dok su drugi bili veterani džihada u Avganistanu protiv sovjetske invazije 80-ih godina. Borilačke vještine koje su razvili strani dobrovoljci u ratu, kontakti s drugim borcima iz cijelog svijeta i radikalizacija oružane borbe postavili su temelje za stvaranje mreže ekstremističkog nasilja s kojim se svijet suočava sve do danas”, piše autor teksta.

Hiljade volontera iz cijele Evrope takođe su se pridružile pravoslavnoj vojsci bosanskih Srba i katoličkoj vojsci bosanskih Hrvata. Hrvatska je strana privukla mnoge neonaciste iz cijelog kontinenta tokom tog perioda – piše u tekstu.

Dolazak stranih boraca na ratište u BiH te njihov uticaj na stvaranje vjerskog ekstremizma, pojašnjavaju, nije svojstven samo muslimanima.

“Hrvatska strana je posebno privukla mnoge neonaciste s čitavog kontinenta tokom ovog perioda. To je bilo u manjoj mjeri zahvaljujući odluci nacionalne vlade u Zagrebu da kao nacionalne simbole prikaže simbole NDH, fašističkog ogranka režima Trećeg Rajha, iz Drugog svjetskog rata”, navodi se u ovom tekstu.

Kao i s muslimanskim dobrovoljcima, hrišćanski veterani su se nakon rata vratili u svoje zemlje, radikalizovali i spremili za novu akciju.

Jedan od najznačajnijih primjera je Zlatna zora u Grčkoj. Poznato je da su ključni članovi Zlatne zore učestvovali u pokolju više od 8.000 Bošnjaka 1995. godine u Srebrenici, piše u tekstu.

Kao i s muslimanskim dobrovoljcima, evropske vlade su veoma sporo prepoznale prijetnju koju su ovi radikalizovani veterani predstavljali u svojim vlastitim društvima nakon povratka. Mnogi u Grčkoj u to vrijeme, uključujući i ljude u vladi, lionizirali su grčke sudionike u masakrima, posebno po religijskim i ideološkim linijama. Isto je važilo i u mnogim zemljama istočne Evrope, posebno u Ukrajini, Rumuniji i Rusiji, te u određenim krugovima u zapadnoj Evropi.
“I, naravno, nijedna evropska vlada nije provela bilo kakve poznate programe deradikalizacije i reintegracije boraca koji se vraćaju u društvo. Ta ideja nije ni bila na dnevnom redu. Niti je bilo pravne odgovornosti za zločine koje su ti ljudi počinili. Ako ništa drugo, neki od boraca bili su nagrađeni slavom i političkom platformom za budućnost”, navodi se u tekstu.

“Foreign Policy” dodaje da je spisak terorista i nacionalističkih radikalnih propagandista koji izlaze iz bosanskog rata ili ga nadahnjuju opsežan. Ukazuju se na neke od najprepoznatljivijih figura iz posljednje dvije decenije kao što su Džeki Arklov (Jackie), Šveđanin koji se borio za katoličke Hrvate, pa čak i, indirektno, Anders Brejvik (Breivik), počinitelj najgoreg terorističkog napada u Norveškoj 2011. godine.

Arklov je bio liberijsko-švedski neonacista koji se pridružio HVO-u, koji je vršio brutalna mučenja u hrvatskim koncentracionim logorima u Hercegovini. Iako je prvobitno uhapšen, nakon godinu je pušten te se vratio u Švedsku, gdje je oslobođen krivice zbog nedostatka dokaza. Kasnije je osnovao neonacističku grupu u Švedskoj s još dvojicom ekstremista. Nedugo zatim uhapšeni su i osuđeni za ubistvo dva švedska policajca 1999. godine.

Brejvik se nije borio u ratovima. Međutim, njegov ideološki pogled kasnije je uveliko inspirisan ekstremistima pravoslavnih Srba, a tema koja se stalno ponavlja u njegovom razmišljanju je pojam vječnog rata između evropskih i islamskih civilizacija.

Posebno su neke izjave Radovana Karadžića bile ideja vodilja evropskih desničara, a upravo je takvo razmišljanje uticalo na opštu tendenciju ka genocidnim stavovima posebno među Srbima tokom balkanskih ratova, a koja se kasnije razvila i u današnjem sveprisutnom poimanju među evropskom i američkom krajnjom desnicom tzv. velike zamjene – ideju da se bijela evropska kultura, civilizacija i rasa istiskuju u Evropi od muslimanskih migranata, što zauzvrat opravdava nasilnu odmazdu.

Brejvik je učinio balkansku vezu eksplicitnom kada je, u svom manifestu, pohvalio Karadžića, rekavši da će ga za njegove napore da se Srbija oslobodi islama uvijek pamtiti kao časnog krstaša i evropskog ratnog heroja.

“Balkanski ratovi, a posebno onaj u BiH, bili su neki od prvih sukoba koji su se emitovali uživo na televiziji i ono što je čitav svijet vidio su brutalni zločini i masakri, uključujući i otvoreni genocid počinjen nad bošnjačkim muslimanskim stanovništvom. Paravojne formacije s više ili manje državne podrške mogle su da postave kampove, muče, siluju, ubijaju i spaljuju vjersku i kulturnu baštinu dok je tzv. slobodni svijet samo gledao. Gledali su sa užasom, ali sve što su radili bilo je gledanje – pasivno i nemoćno”, piše u ovom tekstu.

Autor navodi da će proći još pet godina prije nego što SAD i Zapad intervenišu protiv Srbije, a više od decenije dok se ne dostigne pravda. U međuvremenu, prenošenje genocida putem televizije bio je veliki faktor mobilizacije za ekstremiste sa svih strana.