Čovjek zbog kog ni Zapadni Balkan ni Ukrajina neće ući u EU

Francuski predsjednik Emanuel Makron predložio je formiranje “Evropske političke zajednice” za zemlje koje imaju status kandidata za članstvo u Evropskoj uniji ili žele da podnesu zahtjev za isto. Njegova najava prevashodno se odnosila na Ukrajinu, koja je nedavno podnijela zahtjev za kandidaturu, ali predstavlja i veliki problem za Srbiju i druge zemlje Zapadnog Balkana koje žele da postanu članice Evropske unije, saglasni su Bojan Elek iz Beogradskog centra za bezbjednosnu politiku i izvršni direktor Instituta za evropske poslove Naim Leo Beširi.

Makron je predložio, umjesto da EU umanji stroge standarde kako bi se omogućilo zemljama da se brže pridruže, stvaranje „paralelne evropske zajednice“ za zemlje koje teže da se pridruže bloku ili one koje su napustile Uniju.

Kako je precizirao, ova „evropska politička zajednica“ bila bi otvorena za demokratske evropske nacije koje se pridržavaju „osnovnih evropskih vrijednosti“ u oblastima kao što su politička saradnja, bezbjednost, saradnja u energetici, transportu, ulaganje u infrastrukturu ili kretanje ljudi.

„Srbiju koči visok stepen korupcije“

Kako objašnjava Naim Leo Beširi, francuski predsjednik nije u cjelini protiv proširenja Unije, već ima određene uslove.

“Makron nije protiv proširenja, on je protiv proširenja kada su u pitanju zemlje koje su visoko korumpirane, neorganizovane i sa velikim kriminalitetom. Iako su Evropska unija i Evropska komisija u naletu rata dale veliko pozitivno svijetlo Ukrajini da bi mogla da postane članica, to zaista nije moguće sprovesti”, smatra Beširi.

Ukrajina, prema njegovom mišljenju, spada u red visoko korumpiranih zemalja koja će se izgrađivati u narednim decenijama. Za to su neophodna sredstva veća nego za zemlje Zapadnog Balkana zajedno. Srbiju na evropskom putu koči upravo visok stepen korupcije, koji Makron ne želi u okrilju Unije.

“Ako bi Srbija sjutra odlučila da se usaglasi sa zapadom i zemljama EU u spoljnopolitčkom smislu, reformama sudstva, iskorijenila korupciju i prekinula vezu između političara i organizovanog kriminala, značajno bi brže napredovala. To je ono što Srbija i zemlje regiona ne ispunjavaju”, ocjenjuje izvršni direktor Instituta za evropske poslove.

Stoga, on smatra da je Markonova poruka jasna – Ukrajina i zemlje Zapadnog Balkana mogu biti članice, ali onda kada za to budu spremne. Do tada, Francuska na čelu sa Makronom će se protiviti prijemu onih zemalja koje nisu spremne.

“Užasno loša ideja”

Sa druge strane, Bojan Elek iz Beogradskog centra za evropsku politiku smatra da je najava predsjednika Francuske o formiranju evropske zajednice “užasna ideja”.

“Užasno je loša ideja ono što je Makron predložio budući da je on glavni kočničar evropskih integracija posljednjih godina. Ono što je predložio bi moglo da se nazove Evropa u nekoliko brzina, tada ne bi postojala perspekitva i mogućnost zemalja kandidata da postanu punopravne članice, već bi se to odvijalo u nekoliko faza i postojao bi neki pridruženi status. To je dosta loše, postaje nebitno da li ste demokratije ili ne, ali možete imati neku vrstu pridruženog statusa. To je pogubno za ideju EU i vrijednosti koje zastupa”, ocijenio je Elek.

U tom slučaju, Srbija i Crna Gora koje su otvorile pregovore mogu da ostanu u predsoblju Evropske unije, ali da francuski predsjednik nije veliki zagovornik proširenja, prema mišljenju Eleka, nije novost.

“Francuska i Makron su oni koji koče dalje integracije, počevši od onog ‚ne‘ Makedoniji nakon što su promijenili ime u Sjeverna Makedonija. Tada je Makron predložio novu metodologiju proširenja, a sada evo opet. Mislim da to radi zbog domaćeg javnog mnjenja kao i ostali politčari jer sada proširenje EU djeluje kao loša stvar. Nije popularno među biračima. Na to se gleda kao na uvoz problema i davanje novca nekim nerazvijenim zemljama”, rekao je sagovornik Nove.

Makron ima moć da spriječi ulazak u EU

Postavlja se pitanje da li Makron u rukama ima moć da spriječi ulazak zemalja Zapadnog Balkana i Ukrajine u Evropsku uniju, obzirom da svaka zemlja ima jedan glas.

“Glas Francuske je dovoljan jer se odlučuje jednoglasno, što znači da svaka zemlja ima veto. Nije ni u drugm zemljama popularno proširenje, Holandija je ranije bila jako skeptična. Nažalost, to su loše vijesti za nas jer će u julu biti konferencija Zapadni Balkan u Parizu, a Francuska sada predsedava EU, tako da je njegova poruka dosta loša za nas”, zaključuje Elek.

Makron: Ukrajina u EU za nekoliko decenija

Prilikom objašnjenja predloga o formiranju “paralelne evropske zajednice”, francuski predsjednik rekao je da će vjerovatno trebati “nekoliko decenija” da Ukrajina postane punopravni član EU. Makron je, međutim, dodao da je ona „već članica“ evropske porodice zbog svoje „borbe“ i „hrabrosti“. Ukrajina je zasad završila drugi upitnik kao dio procesa apliciranja za članstvo u EU.