Orbanove supermoći

Neograničena vlast, napadi na opoziciju, “herojsko” spašavanje života… Viktor Orban koristi krizu da učvrsti vlast u Mađarskoj, kažu kritičari. To je osveta za poraz koji mu je opozicija nanijela na lokalnim izborima.

Peter Nidermiler ljut je na vladu u Budimpešti. “Ona otežava naš rad“, kaže ovaj ljevičarski opozicioni političar, gradonačelnik budimpeštanskog sedmog okruga. On se trenutno bori ne samo s pandemijom nego i sa konfuznim informacijama sa vrha.

“Strategija vlade je kontradiktorna”, kaže ovaj bivši evropski poslanik. “Ujutro premijer objavi da škole neće biti zatvorene, a onda, istog dana, kaže da će ipak biti zatvorene. S obzirom na to da opštine organizuju školske obroke, one moraju imati prostora za planiranje. Niko ne zna ni šta će biti sa zabranom kretanja ili nošenjem maski.”

Osveta za izbore?

Najviše od svega Nidermilera interesuju finansije otkako je premijer Viktor Orban krajem marta proglasio vanredno stanje. “Vlada je lokalnim samoupravama uskratila značajne prihode”, kaže, navodeći kao primjer naknade za parkiranje i turističke takse. Njegov okrug je navodno ostao bez 139.000 eura.

On i drugi gradonačelnici iz redova opozicije objavili su ogorčeno pismo, nakon što je parlament Viktoru Orbanu dao dalekosežna ovlašćenja. Orban sada vladati putem dekreta sve do “prestanka opasnosti”, o čemu odlučuje parlament gdje vladajuća stranka Fides ima dvotrećinsku većinu.

“Bilo je stvari koje nemaju nikakve veze s borbom protiv pandemije“, komentariše prve Orbanove mjere bivši zaštitnik građana Jeno Kaltenbah. Recimo, kada je opozicija dobila gradske izbore u Budimpešti prošle jeseni, novi gradonačelnik obustavio je nakon protesta građana gradnju muzejskih zgrada u Gradskoj šumi. Sada centralna vlast dekretom želi da nastavi gradnju.

Pored toga, planira se uskraćivanje budžetskog finansiranja političkim strankama što će teško pogoditi opoziciju. Mnogi to smatraju osvetom za lokalne izbore na kojima je Orban izgubio Budimpeštu i niz drugih velikih gradova.

“Očito je da novi zakon cilja da poništi uspjehe opozicije”, kaže Kaltenbah. On je sa drugim borcima za građanska prava pokrenuo peticiju protiv proširenja ovlašćenja premijera. Do sada je potpisalo više od 100.000 građana.

Iako se čuju glasovi kritike, njih jedva da iko primjećuje. Svi su u Mađarskoj zabavljeni korona-virusom. “Situacija daje priliku Orbanu da učvrsti vlast”, kaže političi analitičar Peter Kreko.

S junacima iz “Ratova zvijezda” protiv pandemije

Šef vlade kao da uživa u jačanju svoje moći. Na njegovoj Fejsbuk stranici jedan video prikazuje njegov krizni tim kao ekipu superheroja, okruženu svjetlosnim vijencem. Sve je propraćeno dramatičnom muzikom. PR vlasti u stilu “Ratova zvijezda”.

Gotovo beskonačnu moć Orban može da zahvali dvotrećinskoj većini u parlamentu. I opozicija je bila spremna da glasa za uvođenje vanrednog stanja, ali uz određene uslove. „Bili smo spremni na vanredno stanje u trajanju od 90 ili čak 120 dana“, rekla je Timea Sabo iz opozicione stranke „Dijalog“. „Ali da pristanemo na neograničenu vlast Victora Orbana bez ikakvog roka?“

Socijalista Bertalan Tot misli da je pandemija samo Orbanov izgovor. “Mađarska vlast u svakom slučaju ne gubi vreme – preko svojih televizija sada dijeli udarce kritičarima“, kaže on.

Orban je u intervjuu državnom radiju u petak raspalio po “Sorosevoj mreži“. Vladini političari izmislili su zavjeru prema kojoj Džordž Soros, američki milijarder mađarskog porijekla, stoji iza pada nacionalne valute forinte.

Orbanova taktika očito pali, barem ako je vjerovati istraživačima javnog mnjenja bliskim Vladi. Oni tvrde da 78 odsto Mađara podržava mjere tokom ove krize te da je u pitanju „nacionalno jedinstvo“. Sa druge strane, kažu, rad opozicije ne podržava ni polovina onih Mađara koji su kritični prema vlasti.

Gradonačelnik budimpeštanskog sedmog okruga Nidermiler priželjkuje „istinsku saradnju“ u borbi protiv korona-virusa. Mađarskoj, kaže, nije potreban premijer s neograničenim ovlašćenjima nego „jedinstvena strategija i saradnja sa lokalnim samoupravama“.

Šta o tome kažu lokalni političari iz vladajuće stranke? To DW nije saznao jer su oni koje su kontaktirali ignorisali pitanja.