Povratak legendarnih kabardinskih konja

Snaga i izdržljivost kabardinskog konja bili su legendarni jer su ovi konji nosili čerkeske ratnike koji su se borili protiv ruskih snaga u visokim planinama Kavkaza u devetanaestom vijeku.

Ali ova životinja se našla u teškoj situaciji kada se 1991. godine raspao Sovjetski savez, i gotovo je pala u zaborav.

Uzgajivači i registri životinja međutim, sada sugerišu da je kabardinski konj vaskrsnuo u svom rodnom kraju i da je sve brojniji čak i u zapadnijim štalama.

“Tokom raspada Sovjetskog saveza, rasa je bila blizu izumiranja”, rekao je za RSE Pavel Kravčik, koji je uzgajao, obučavao i trkao se sa kabardinskim konjima.

Stotine životinja ove rase koja je nestajala bile su tada transportovane u zemlje poput Italije, gdje su korišćene za meso, “u suštini da postanu kobasice”, dok se sovjetski, a potom i ruski program uzgajanja raspadao usred haosa, kaže uzgajivač.

Ruske ergele su tako ostale sa “hiljadama konja, bez novca za hranjenje i sa troškovima za plate radnika”, kaže on.

“To je bila veoma teška situacija.”

Kabardinski konj, koji je snažan, srednje veličine, obično potpuno crn, riđ ili siv, uzgajan je u čerkeskim plemenima na planinskom sjevernom Kavkazu još od šesnaestog vijeka. Životinja je poznata po svojoj inteligenciji i poslušnosti, kao i sposobnosti da izdrži teške uslove i skoro nemjerljivoj izdržljivosti.

Njihova izdržljivost na uskim planinskim prelazima i hladnim temperaturama učinila je rasu neprocjenjivom za čerkeski otpor prema imperijalističkim ruskim naporima za kontrolom Kavkaza u 18. i 19. vijeku.

Prema izvještaju habsburškog oficira tokom Rusko-čerkeškog rata stoji da su ratnici prije bitaka prelazili oko 170 kilometara za 14 sati.

“Samo kabardinski konj je bio sposoban za to”, napisao je oficir F.F. Turnau.

Kabardinske konje koristila je carska vojska u mnogim vojnim operacijama, a rasu su često favorizovali Kozaci duž rasprostranjene ruske granice, kako se imperija širila prema istoku i jugu.

Životinje su čak prikazane i kako igraju ulogu u podjeli Poljske u 18. vijeku, na primjer na čuvenoj slici Vojteha Kosaka iz 1898. godine.

Gotovo mitski ugled kabardinskih konja učinio je da je rasa skoro uništena nakon raspada SSSR-a. Ovo je bilo alarmantno za ljubitelje konja.

Tobias Knol, njemački stručnjak za tu rasu koji je, kao i Kravčik, pomogao da se ožive kabardinski konji u Evropi, smatra da je njihov maksimalni broj na Kavkazu oko 100.000 grla.

Početkom devedesetih tek nekoliko stotina registrovanih kobila bilo je sve što je postojalo u čitavoj republici Kabardino-Bakarija.

Knol kaže da je naišao na usamljenog kabardinskog konja u Bavarskoj 1996. i zaljubio se u rasu. Kasnije mu je rečeno da su oni ugroženi i odlučio je da ih uzgaja i oformi krdo na svojoj farmi sjeveroistočno od Minhena.

“Zašto spasiti još jednu rasu”, pita on, „pored stotina drugih rasa širom svijeta“. „Postoji nešto posebno u vezi sa ovim konjima što nemaju drugi konji – to treba očuvati”.

Napori Knola i drugih uzgajivača sada su u srcu domaće radinosti koja je probudila interesovanje za kabardinske konje u Njemačkoj, gdje trenutno ima oko 400 životinja.

Oni se uglavnom koriste za jahanje, turizam i trke.

Robusna mreža jahača i uzgaja i obučava kabardinske konje za takmičenja koja testiraju izdržljivost životinja i njihovih jahača, gdje se odlično nadmeću sa arapskim konjima.

Kravčik kaže da je pomogao grupi trenera oslabljenih kabardinskih konja iz ruskog regiona Sjeverni Kavkaz da uspostave konjušnice blizu Krakova, u Poljskoj, ranih 2000-ih godina. Oni su se obučavali i takmičili širom Evrope i na Bliskom istoku u napornim trkama – čak i do 160 kilometara – sa svojim životinjama koje su promijenile svoje mjesto boravka.

Sada se smatra da je u Poljskoj od 70 do 100 kabardinskih konja.

Njihov trkački uspjeh takođe je pomogao promovisanju rase u drugim djelovima Evrope, a manja krda su nastala i u Austriji, Češkoj, Francuskoj, Mađarskoj, Slovačkoj, Španiji i Švajcarskoj, kaže Knol.

Ali ključno je, kažu uzgajivači, da se populacija kabardinskih konja oživi u njihovoj domovini Kabardino-Balkariji, malenom parčetu stjenovitog, zelenog zemljišta na granici sa Gruzijom koje je dom desetinama jezera i rijeka, kao i za oko pola miliona ljudi.

Regija Kavkaza iscrpljena je sukobima i nestabilnostima u decenijama nakon raspada Sovjetskog saveza, od kojih neke odražavaju istorijske tenzije između njihovih južnih ruskih republika i centralnih vlasti u Moskvi.

Životinje su “snažan simbol naše slobode”, kaže Islam Tekušev, kavkaski politički analitičar. “Kabardinski konj je sastavni dio našeg identiteta i odigrao je glavnu ulogu u čerkeskoj istoriji kroz vjekove.”

Lokalni napori za oporavak tek su oživjeli posljednjih godina, vođeni uglavnom relativno malim brojem uzgajivača.

Kravčik kaže da je jedna od posljedica ta da “puno bogatih ljudi, oligarha, biznismena” uzgajaju konje i drže krda od stotinu kabardinskih konja.

Knol procjenjuuje trenutne brojeve pasmine na između 10.000 i 12.000 u cijelom Kavkazu.

“Ovdje u Evropi nećemo spasiti pasminu. Stvarnost je da tamo treba da spasimo konje”, kaže Knol.

“Najvažnije je da ljudi na Sjevernom Kavkazu postanu svjesniji da imaju nešto posebno što je vrijedno spašavanja.”