Cijeli svijet je sa nestrpljenjem pratio jučerašnje predsjedničke izbore u Francuskoj. Pobjeda Emanuel Makron dočekana je u većem dijelu Evrope, ali i svijeta sa olakšanjem, a pojedini stručnjaci ističu da bi pobjeda francuskog predsjednika mogao da bude veliki udarac za ruskog lidera Vladimira Putina. Makron je u finalnoj trci u drugom krugu predsjedničkih izbora uspio da pobijedi svoju protivnicu Marin Le Pen, desničarku i Putinovu saveznicu, i tako je postao prvi lider Francuske koji je osvoji drugi mandat tokom posljednjih 20 godina.
Birači su se i ovog puta, kao i prije pet godina opredijelili na sigurnu sredinu, a ne za kandidata desnice. Sada je Makron u poziciji da preuzme de fakto vođstvo u Evropi, popunjavajući vakum koji je nastao odlaskom bivše njemačke kancelarke Angele Merkel u penziju. On je tokom kampanje istakao da želi Francusku duginih boja, naciju prijemčivu za nove ideje kod kuće ili u inostranstvu, onu kojoj je udobno kao lideru EU, NATO-a i slobodnog svijeta, koja je spremna da se odlučno suprotstavi tiraniji po svaku cijenu i u zemlji i u inostranstvu.
Putin izgubio priliku da dobije partnera na Zapadu
Sa gubitkom Marin Le Pen u drugom krugu izbora i pobjedom Makrona, Putin je upravo izgubio priliku da dobije glavnog geopolitičkog partnera na Zapadu. Le Pen je bila istinski obožavalac Putina, kojeg je i posjećivala tokom kampanje 2017. godine. Ona je uvijek bila kritična prema NATO-u i EU, čak je isticala da će ako pobijedi 2022. godine povući Francusku iz Alijanse. Svaka akcija u tom pravcu bi bila u skladu sa geopolitičkim ciljevima lomljenja zapadnih partnerstava i saveza.
Sa njenim porazom, on je izgubio budućeg partnera u Evropi i NATO-u, saveznika među pet stalnih članica Savjeta bezbjenosti Ujedinjenih nacija, među kojima je i Rusija. Le Penova se donekle udaljila od podrške Putinu nakon što je počeo rat u Ukrajini, ali je na konferenciji uoči izbora rekla da želi da Francuska predvodi “strateško približavanje” Rusije i NATO-a.
Makron može da pomrsi Putinu račune
Kada se pobjeda i proslave završe, Makron će imati pune ruke posla i veliki dio svijeta će tražiti od njega da odredi dnevni red. Makron ima još dva mjeseca vremena kao titularnog lidera Evrope u rotacionom sistemu koji svakoj zemlji EU omogućava šestomjesečni mandat. CNN ističe da se nadaju da će ovu priliku Makron mudro iskoristiti, nastavljajući da okuplja Evropu da se suprotstavi Putinu.
Istovremeno će biti i mnogo izazova i mogućnosti: Finska, možda i Švedska, na su ivici da zatraže ulazak u NATO, a Ukrajina se nada brzom ulasku u EU. Kod kuće će Makron nastaviti da se bori sa eskalacijom inflacije koja zahtijeva od lidera kontitneta da pronađe put kroz uticaj bilo kakvih sankcija na energente koje bi mogle da budu uvedene Rusiji. Zatim, tu je i rastuće pitanje izbjeglica, oko pet miliona ljudi je pobjeglo iz Ukrajine za dva mjeseca. Tok će se nastaviti, a prve na liniji da pruže pomoć su Poljska, Rumunija, Češka, koje su nestrpljive da i druge nacije preuzmu dio tereta, posebno Francuska i Njemačka.
Izvan Evrope Makron će igrati centralnu ulogu u upravljanju široko rasprostranjenim uticajem Francuske na svjetskoj sceni. U Africi je došlo do velikog broja pučeva od Malija do Čada i Burkine Faso, praćenih terorističkim aktivnostima u bivšim francuskim kolonijama. Makron je bio primoran da tokom prethodnog mandata povuče vojne snage nakon desetina mrtvih u zapadnoj Africi. Francuska će nastaviti da trži put napred, radiće sa afričkim liderima kako bi spriječila ruske plaćenike da popune taj vakum.
Na Bliskom istoku, Makron je već tražio resetovanje sa mnogim zemljama u kojima Francuska ima sve veće komercijalne interese. Makron je nastojao da pozicionira Francusku na Bliskom istoku i širom svijeta kao čvrstog i pouzdanog partnera na mjestima gdje je toku preusmjeravanje od tradicionalnih saveznika, posebno SAD. U Aziji će Makron svakako nastojati da igra vodeću ulogu u stabilizaciji sve težih odnosa između EU i Kine. Želja obje strane da prošire trgovinu bila je u suprotnosti sa kršenjem ljudskih prava u Kini i kontinuiranom podrškom Kine Rusiji tokom rata u Ukrajini.
“Bitan je dijalog, da se izbjegne rizik od novog svjetskog rata”
Još u toku kampanje Makron se postavio kao posrednik u komunikaciji sa ruskim predsjenikom Putinom. Moglo bi se reći da je rat u Ukrajini dobrim dijelom i obilježio izbore u Francuskoj. Makron je uoči glasanja pozvao evropske zemlje da održe dijalog sa ruskim liderom kako bi se izbjegao rizik “od novog svjetskog rata”, prenosi Politiko.
Makron je upozorio da se ne bira vojni put protiv Rusije da se bi okonačala kriza u Ukrajini. On je istakao da bi vojno rješenje značilo da se eskalira sukob, što bi značilo “novi svjetski rat”. Tom prilikom je istakao da ako pobijedi, da “uopšte ne bi sključio mogućnost” da ponovo razgovara sa ruskim predsjednikom, iako bi prvo razgovarao sa ukrajinskim liderom Volodimirom Zelenskim.
Zaustavljanje dijaloga sa Putinom, objasnio je Makron, bi značilo prepuštanje pregovora drugim silama kao što su turski predsjednik Redžep Tajip Erdogan i kineski lider Si Đinping.
Ako se to desi, “ne-Evropljani će biti ti koji će graditi mir u Evropi. Dakle čak iako je veoma teško, čak iako je ponekad neefikasno, morate insistirati”, rekao je on u intervjuu za italijanski list Korijere dela Sera.
