Bivši agent Centralno-obavještajne agencije (CIA) Toni Mendez, koji je poslužio kao inspiracija za Oskarom nagrađeni film Argo, preminuo je u 78. godini života.
Bolovao je od Parkinsonove bolesti. U CIA je bio specijalista za prikrivanja, falsifikovanja i spasilačke misije.
Najpoznatiji je po tome što je prokrijumčario šest američkih diplomata iz Irana tokom talačke krize 1979-81, predstavljajući se kao filmski producent.
Ben Aflek, koji je režirao film Argo i glumio Mendeza, nazvao ga je „pravim američkim herojem”.
„On je bio izuzetno mio, pristojan, ponizan i ljubazan čovjek”, napisao je Aflek na Tviteru.
„Nikada nije tražio priznanje za svoje postupke, samo je služio svojoj zemlji.”
Nekadašnji zamjenik direktora CIA Majkl Morel je takođe na Tviteru napisao da je Mendez „bio jedan od najboljih zaposlenih koji je ikada radio u CIA”.
„Bio je jedinstven i tako je značajno pomogao u zaštiti naše nacije.”
„Umjetnik prije svega”
Rođen 1940. godine, Mendez je radio kao crtač nakon što je diplomirao na univerzitetu i pridružio se CIA nakon prijave za posao grafičkog umjetnika.
Tokom 25-godišnje karijere radio je u Holivudu kao šminker, zbog čega se savršeno prerušavao i pravio lažne identitete.
Radio je na više mjesta u inostranstvu, uglavnom u Aziji. Godine 1980. smislio je ono što će se kasnije nazvati Canadian Caper – spasavanje šest američkih diplomata iz Irana.
Diplomate su bile primorane da se sklone u kanadsku ambasadu u Teheranu nakon što su demonstranti zauzeli američku ambasadu.
Mendez se sastao sa njih šestoro i pomogao im da se predstave kao kanadska filmska ekipa koja traži lokacije za nepostojeći naučno-fantastični film Argo.
Uz kanadsku pomoć, uspjeli su da izbjegnu iranske bezbjednosne službe i da se ukrcaju na let za Cirih iz Teherana.
Nakon što je penzionisan u CIA-i, Mendez se priključio jednom umjetničkom studiju i napisao tri memoara o svom iskustvu.
„Uvijek sam sebe smatrao umjetnikom prije svega”, rekao je za Vašington Post. „Tokom 25-godišnje karijere bio sam vrlo dobar špijun.”
