Otvoreno pismo američkih udruženja dijaspore zbog ‘prijetnji Beograda’

Grupa američkih udruženja dijaspore je uputila zvaničnicima SAD-a otvoreno pismo „Zajednički odgovor na prijetnje Beograda” po sigurnost Zapadnog Balkana“, u kojem su iskazali zabrinutost zbog rastuće militantnosti Vlade Srbije prema Kosovu, Bosni i Hercegovini (BiH) i Crnoj Gori.

To pitanje je od najveće važnosti za SAD, jer direktno ugrožava mir i stabilnost cijelog Zapadnog Balkana, time i cijele Evrope, naveli su lideri iz albansko-američke, bosansko-američke i crnogorsko-američke zajednice.

„Naše organizacije i zajednice su preduzele ovaj istorijski zajednički apel jer je prijetnja toliko velika, da samo naša kolektivna akcija može spriječiti Vučićev režim da ostvari svoje najzlokobnije spletke. Ako ne dođe do američkog povratka na Zapadnom Balkanu, uvjereni smo da će se Vlada Srbije osjećati ohrabrenom da dodatno rasplamsa regionalne tenzije, s ciljem da nastali haos iskoristi za postizanje svojih geopolitičkih ciljeva upotrebom sile“, kažu potpisnici otvorenog pisma.

Ono je upućeno članovima Odbora Predstavničkog doma SAD za vanjske poslove, Odboru Senata SAD za vanjske odnose, državnom sekretaru Entoni Blinkenu (Antony Blinken) i pomoćniku predsjednika za pitanja nacionalne sigurnosti Džejk Salivenu (Jake Sullivan).

Kao primjere prijetnji regionalnoj bezbjednosti i stabilnosti od strane Vlade Aleksandra Vučića, u pismu se navode događaji iz septembra.

Najalarmantniji prizori su bili na Kosovu, gdje su srpski tenkovi, borbeni avioni i oklopna vozila bili raspoređeni u neposrednoj blizini kosovske granice, a ti manevri su rezultat iznenadnih odluka Beograda da odustane od sporazuma o registarskim tablicama koji je EU pregovarala sa Srbijom i Kosovom prije skoro deset godina, navodi se u tekstu.

Dodaje se da je tome prethodila velika bezbjednosna kriza u Crnoj Gori, povodom ustoličenja srpskog pravoslavnog patrijarha, što je „na najzapaljiviji mogući način sprovela vlada u Podgorici, čije su bliske veze sa Beogradom dobro poznate“, a istovremeno je u BiH Vučićev najbliži regionalni saradnik – član Predsjedništva BiH Milorad Dodik – nastavio bojkot i opstrukcije državnih institucija, te prijetnje otcjepljenjem entiteta Republika Srpska i reformom takozvane “Vojske Republike Srpske”.

Autori pisma kažu da je sve to manifestacija politike Beograda koju sami zvaničnici Srbije zovu „srpski svet“.

To nije ništa drugo do ponovno pokretanje projekta „Velike Srbije“ iz doba Miloševića, koji je doveo do najgoreg nasilja i najvećih zločina u Evropi od Drugog svjetskog rata, smatraju potpisnici.

„Situacija na Kosovu je Vučićeva najopasnija igra, te predstavlja konačan zaokret i pokazuje da Srbija sada nastoji upotrijebiti silu, ili barem prijetnju silom, za stvaranje novih činjenica na terenu“, navodi se u tekstu i dodaje da je to prijetnja ne samo bezbjednosti i suverenitetu Kosova, već čitavom postjugoslovenskom prostoru, te da zato predstavlja rizik i za američke interese.

U pismu se navodi i da su se „sve dosadašnje iredentističke aktivnosti Srbije “dešavale uz izričitu podršku Ruske Federacije“, te da zato Moskva rasporedila obavještajnu i para-kriminalnu infrastrukturu u cijeloj regiji, kako bi dodatno podigla tenzije i ohrabrila režim u Beogradu.

Tome u prilog navode pokušaj državnog udara koji je podržala Srbija i Rusija 2016. godine, s ciljem atentata na ključno rukovodstvo Crne Gore uoči prijema u NATO, kao i podršku Moskve secesionističkim pretenzijama Milorada Dodika.
Budući da su izgledi za proširenje EU gotovo nestali, hitno je potreban povratak američkog liderstva na Zapadni Balkan“, navode potpisnici i dodaju da se Beogradu mora poslati snažan signal da se neće dozvoliti da upotrebom sile diktira pravac politike zapadnog Balkana.

Oni takođe pozivaju američke lidere da proširenje NATO-a u regiji postave kao prioritet, posebno u BiH i na Kosovu, jer smatraju da bi se time spriječila prijetnja srpske (ili ruske) agresije, i konačno omogućilo da društveno-ekonomski prioriteti dođu u prvi plan.

„Zajednički odgovor na prijetnje Beograda po sigurnost Zapadnog Balkana“ je potpisalo 12 albansko-američkih, bosansko-američkih i crnogorsko-američkih iseljeničkih organizacija, među kojima su Pan-Albansko Američki Kongres, Kulturni centar Rumija iz Čikaga, Kongres Bošnjaka Sjeverne Amerike.

Otvoreno pismo je potpisalo i preko 30 pojedinaca zajednica dijaspore, poput Aleksandra Hemona, Ramazana Bektešija, Veska Garčevića, Sidite Kushi, Rafeta Hota, i drugih.