Vučiću i Selakoviću Orden Svetog Save

Sveti arhijerejski sinod na posljednjoj sjednici donio je odluku da predsjednika Srbije Aleksandra Vučića odlikuje najvišim priznanjem SPC – Ordenom Svetog Save Prvog reda.

Orden Svetog Save Drugog reda trebalo bi da dobije predsjednikov generalni sekretar Nikola Selaković, nezvanično saznaje Danas u visokom crkvenim izvorima.

Iako je praksa da se crkvena priznanja uručuju u Patrijaršijskom dvoru u Beogradu, u izvorima bliskim Sinodu spekuliše se da će Vučić i Selaković odlikovanja dobiti u utorak u Centru „Sava“ na svečanoj akademiji u okviru centralne proslave osam vjekova samostalnosti SPC.

Danasovi izvori nezvanično najavljuju da će predsednik Republike biti jedan od govornika na svečanoj akademiji koju bi trebalo direktno da prenosi RTS.

Vučićevo obraćanje pašće drugi dan poslije vanrednih parlamentarnih kosovskih izvora u organizaciji Prištine na kojima će većina Srba na Kosovu u nedjelju pod pritiskom SNS režima morati da glasa i to isključivo sa dokumentima Kosova, što je presedan u 20-godišnjem protektoratu UN u južnoj srpskoj pokrajini.

Pojedini crkveni krugovi upozoravaju da bi zbog ovako osmišljene proslave javnost mogla da stekne utisak da je Vučić potpuno stavio Crkvu pod kontrolu, iako se Sabor u posljednjih godinu i po dana tri puta zvanično izjasnio protiv predsjednikove politike na Kosovu – priznavanje samoproglašene nezavisnosti, podjele i razgraničenja u Pokrajini.

Isti izvori nezvanično tvrde da je za ovakav „scenario“ odgovoran predsjednik Izvršnog odbora za proslavu jubileja – mitropolit zagrebačko-ljubljanski Porfirije (Perić).

On je zajedno sa svojim duhovnim ocem – episkopom bačkim Irinejem (Bulovićem), članom Sinoda i portparolom SPC, zadužen i za tekst poslanice koju SPC treba da objavi povodom jubileja, a u patrijaršijskim kuloarima spekuliše se da mu je patrijarh Irinej dao ovlašćenje da potpisuje sve finansijske transakcije vezane za proslavu.

Prema Danasovim saznanjima, i na posljednjem majskom zasijedanju Svetog arhijerejskog sabora, koje je takođe počelo u Žiči, veći dio episkopata pokazao je nezadovoljstvo zbog navodnog uplitanja vlasti u rad Crkve preko Nikole Selakovića, njegovog duhovnika – vikara patrijarhovog – episkopa remezijanskog Stefana (Šarića) i Dejana Nakića, ličnog sekretara poglavara SPC.

Sada mnogi sumnjaju da je i sinodska odluka o odlikovanju Vučića i Selakovića donijeta po istoj „liniji“, što neće doprinijeti slavljeničkom raspoloženju na centralnoj proslavi jubileja.

U patrijaršijskim izvorima tvrdi se da je prije okupljanja srpskih vladika u nedjelju u Žiči teško procijeniti da li bi ono moglo da preraste u vanredno zasijedanje Sabora zbog svega što se posljednjih mjeseci događa u Crkvi, uključujući i odluku Sinoda da smijeni episkopa zapadnoameričkog Maksima (Vasiljevića) sa mjesta profesora Bogoslovskog fakulteta Beogradskog univerziteta.

Ipak, ne isključuje se mogućnost održavanja neke vrste „saborskog savjetovanja“, pogotovo što dio episkopa sumnja da Sinod namjerno izbjegava sazivanje bilo kakvog – jesenjeg ili eventualno vanrednog Sabora do sljedećeg maja. U vrhu SPC čak se spekuliše da je patrijarh nedavno morao prije vremena da izađe iz bolnice da bi ograničio samovolju ostatka Sinoda.

Aktuelni članovi „crkvene vlade“ su: patrijarh Irinej kao predsjedavajući, mitropolit dabrobosanski Hrizostostom (Jević), vladike bački Irinej i šumadijski Jovan (Mladenović).

Nepoželjna i opozicija

Danas ni poslije nekoliko dana nije dobio zvaničan odgovor portparola SPC episkopa bačkog Irineja na pitanja da li su pozivi na proslavu sestrinskim pravoslavnim crkvama povučeni zbog spora Carigradske i Moskovske patrijaršije oko ukrajinskog crkvenog problema, kao i da li je poziv za centralno obeležavanje jubileja SPC dobio episkop bivši zahumsko-hercegovački Atanasije (Jevtić). U Savezu za Srbiju Danasu je rečeno da ni lideri ovog dijela opozicije do juče nisu pozvani ni u Žiču niti na svečanu akademiju u Centru Sava.

Proslava srpskog jubileja 12. oktobra u Nikeji?

Danas nije dobio ni traženi zvaničan stav Srpske patrijaršije o pozivu carigradskog patrijarha Vartolomeja da se osam vjekova autokefalnosti SPC proslavi u Nikeji, gdje je pozvao poglavara i sve arhijereje SPC. Iz crkvenih krugova nezvanično je „procurilo“ da je patrijarh Irinej navodno još 1. avgusta 2018. pozvao sve pravoslavne „kolege“ na 800. godišnjicu „rukopoloženja Svetog Save za prvog srpskog arhiepiskopa“.

Kad je kasnije povukao poziv zbog spora Carigrada i Moskve oko Ukrajine, sa Fanara je stiglo pismo sa pozivom SPC na proslavu u Nikeji početkom oktobra, koje navodno do poglavara SPC nije ni stiglo. Isti izvori tvrde da je patrijarh Vartolomej prije desetak dana poslao novo pismo u Beograd sa ponovljenim pozivom patrijarhu Irineju i svim srpskim vladikama da se okupe u Nikeji 12. oktobra, o čemu se SPC još javno nije izjasnila.

U komunističkoj Jugoslaviji

Novine Srpske patrijaršije – Pravoslavlje, u broju od 15. septembra objavile su reprint svog izdanja iz 1969. povodom 750. godišnjice autokefalnosti SPC. Prije pola vijeka u komunističkoj Jugoslaviji održan je u Žiči vanredni Sabor kome je Sinod dostavio posebnu poslanicu povodom jubileja, objavio posebnu spomenicu – prvu poslije Drugog svjetskog rata, izdao jubilarni medaljon Svetog Save, postavio spomen-ploče u manastirima Žiča i Studenica.

Osim planirane poslanice i kataloga izložbe koja će 9. oktobra biti otvorena u Muzeju SPC, povodom osam vjekova svoje samostalnosti, SPC do sada nije objavila nijednu tematsku publikaciju.