Sa sve većim brojem kompanija u svijetu koje se distanciraju od kineskog Huaveja, mjere američke administracije izazvale su lančanu reakciju u tehnološkom “hladnom ratu” oko telekomunikacionog giganta, ali i gubitke na finansijskim tržištima, dok se i dalje postavljaju pitanja o svrsishodnosti politike predsjednika SAD Donalda Trampa, pišu svjetski mediji.
Huavej se suočio s novim prijetnjama po svoje poslovanje pošto su neke evropske firme počele da slijede američku tehnološku industriju u suspendovanju poslovanja s kineskim telekomunikacionim gigantom, piše Vašington post.
Poslije odluke Trampove administracije da Huavej stavi na crnu listu, uz obrazloženje da je ta kompanija potencijalna bezbjednosna prijetnja i da svojom telekomunikacionom opremom može špijunirati druge zemlje, Google i druge kompanije su, ukazuje Vašington post, suspendovale poslovanje s Huavejem, izazivajući lančanu reakciju i kod neameričkih kompanija.
Huavej, sa 105 milijardi dolara prihoda u cijelom svijetu, drugi je najveći proizvođač mobilnih telefona iza Samsunga i najveći je prodavac opreme za bežičnu mrežu pete generacije (5G), ali spor s Vašingtonom dovodi kompanije i vlade širom svijeta u nezgodnu poziciju, primoravajući ih da se otuđe od SAD ili od Kine, navodi list.
U Velikoj Britaniji su dva velika mobilna operatera najavila ograničenje ponude Huavej telefona. EE odeljenje BT grupe (BT Group) je saopštilo da više neće nuditi pametne telefone Huaveja u okviru 5G usluge koju planira da uskoro pokrene, a Vodafon je saopštio da će izostaviti Huavej telefone iz svoje ponude, piše Post i ukazuje da djeluje da su odluke obje kompanije povezane s Guglovom najavom povlačenja licence svog Android softvera za buduće Huavejeve telefone.
Evropa je, međutim, daleko od odustajanja od Hauveja, ističe Post, dodajući da uprkos snažnom pritisku Trampove administracije, evropske vlade, čak i tradicionalno najbliži saveznici Njemačka i Velika Britanija, odbijaju da potpuno zabrane opremu Huaveja u razvijanju 5G mreža.
Dizanje uloga u čipovima
Huavej počinje da osjeća pritisak SAD u Velikoj Britaniji i Japanu pošto njegovi poslovni partneri otkazuju saradnju suočeni s ograničenjima iz Vašingtona, ocjenjuje The Wall Street Journal i ukazuje da su pored velikih mobilnih operatera od kineskog giganta počeli da se distanciraju i proizvođači opreme.
Proizvođač čipova iz Velike Britanije Arm Holding PLC suspendovao je poslovanje s Huavejom, prenosi ovaj list i ukazuje da je Huavej, pored toga što je među najvećim proizvođačima telekomunikacione opreme i pametnih telefona, takođe i jedan od najnaprednijih kineskih proizvođača poluprovodnika. Ta tehnologija je nacionalni prioritet za Peking, dodaje list, a licence Arma su ključne osnove planova za čipove koje pravi Huavej.
Portparol Huaveja je rekao da kompanija cijeni blizak odnos s partnerima, ali da razumije da su neke pod pritiskom zbog “politički motivisanih odluka” i da je uvjerena da će se situacija riješiti.
Nakon naloga ministarstva trgovine SAD da kompanije koje žele da izvoze američku tehnologiju Huaveju moraju tražiti dozvolu koja će, po svemu sudeći, teško biti odobrena, nekoliko američkih snabdjevača Qualcomm, Lementum i Analog Devices, suspendovali su isporuke.
Arm, iako ima sjedište u Kembridžu, značajan dio poslovanja ima u SAD i prva je neamerička kompanija koja se distancirala od Huaveja, piše list i dodaje da je i njemački proizvođač čipova Infineum saopštio da će prekinuti isporuke nekih komponenti zbog njihovog američkog sadržaja.
Analitičari, međutim, sugerišu da bi Armova suspenzija kratkoročno mogla imati blag uticaj, zato što Armove licence za kineske kupce nadzire zajedničko preduzeće koju većinski poseduje kineski investicioni fond, tako da će neke Armove licence Huaveju i dalje biti validne.
Obustavi isporuka Huaveju pridružio se i japanski Panasonik, dok brojne kompanije za poluprovodnike iz trećih zemalja pokušavaju da ustanove da li će njihova upotreba opreme napravljena u SAD, softvera ili patenata biti predmet američkih ograničenja, piše The Financial Times.
Prema smjernicama iz Vašingtona, objašnjava britanski list, snabdjevači iz trećih zemalja za entitete na crnoj listi treba da traže licence ako američki sadržaj prevazilazi 25 odsto vrednosti proizvoda ili usluga, mada ostaje nejasno da li Vašington u tu računicu uključuje i mašine napravljene u SAD.
Dok je Panasonik obustavio isporuke nekih djelova Huaveju kako bi se povinovao američkim ograničenjima, druge kompanije japanskog tehnološkog sektora, uključujući SoftBank, Toshiba i Muratu još procenjuju uticaj američke zabrane.
S druge strane, olakšanje za Hauvej je došlo sa saopštenjem tajvanskog TSMC-a, najvećeg proizvođač čipova po ugovoru, da će nastaviti isporuke HiSilicon, Huavejevom ogranku za čipove, čime je Huavej izbjegao najgori scenario u kojem ne bi mogao da zamijeni poluprovodnike koje je kupovao iz SAD proizvodima koje sam pravi.
Prema nekim analitičarima, dio američkog sadržaja u proizvodima TSMC-a, što obuhvata proizvodna sredstva, materijal i softver, ide između 19 i 22 odsto. Panasonik je saopštio da će Huaveju prestati da isporučuje robu koja prelazi prag od 25 odsto. S druge strane, Sony se zasad nije izjasnio, a kompanija Japan Display vjerovatno neće slijediti Panasonik pošto njeni proizvodi ne prelaze prag od 25 odsto.
Tehnološki rat gurnuo tržišta u crveno
Poslije odluke Panasonika da se pridruži listi kompanija koje ograničavaju saradnju s Huavejom, akcije te kompanije su pale jedan odsto, piše Gardijan i ukazuje da je pogoršanje odnosa dvije ekonomske supersile, SAD i Kine, gurnulo azijskopacifičke akcije na najniži nivo u poslednja četiri mjeseca.
Sa sve više kompanija koje slijede američku zabranu, što bi se moglo uobličiti kao tehnološki hladni rat, piše list, akcije na šangajskoj berzi su pale 1,5 odsto na skoro najniži nivo od februara, dok je široki indeks MSCI azijskopacifičkih akcija izvan Japana pao 0,9 odsto, dostignuvši najniži novu u četiri mjeseca. Japanski Nikei 225 je pao jedan odsto, a južnokorejski Kospi 0,7 odsto.
Vašington izgleda pojačava kampanju – povećao je pritisak na kompanije u prijateljskim zemljama da se pridruže u zabranama prema Huaveju, ističe Gardijan i prenosi da su mediji javili da američka vlada lobira u Južnoj Koreji da ne koristi Huavejeve proizvode.
Prema navodima južnokorejskih medija, jedan američki zvaničnik rekao je na nedavnom sastanku s južnokorejskim kolegom da tamošnji mobilni operater LG Uplus, koji koristi Huavejevu opremu, “ne bi smio da se koristi u osjetljivim područjima u Južnoj Koreji”.
Opravdane, ali da li i dobre mjere?
S druge strane, američka zabrana poslovanja s Huavejom bi mogla biti Pirova pobjeda ili čak i podriti američke interese, ako bude loše sprovedena, ukazuje u The Foreign Policy, analitičarka za nove tehnologije i kinesku vojsku Elsa Kania i ocenjuje da je zasad nejasno kako će biti sprovedene Trampova izvršna naredba koja zabranjuje izvoz “stranim neprijateljima” i stavljanje Huaveja na crnu listu.
Vlada SAD opravdano reaguje na realnu pretnju po ključnu infrastrukturu SAD i ima dovoljno razloga da se Huaveju zabrani uključivanje u mreže u SAD, ali da će mnogo značiti s koliko kredibiliteta, objektivnosti i transparentnosti će to biti urađeno, podvlači Kania, dodajući da je od suštinskog značaja koordinacija sa zemljama sa sličnim bojaznima, koje možda ne vide Kinu kao otvorenog “neprijatelja”.
Čak i bliski saveznici i partneri u Evropi izrazili su sumnje u zabrinutost SAD o Huveju i potrebno je tražiti veći konsenzus, piše Kania, sugerišući da u razgovorima o bezbjednosti 5G treba pomjeriti fokus s Huaveja na kriterijume, jer svaka kineska kompanija može biti iskorišćena u sistemu u kojem nema vladavine prava za zaštitu od arbitrarnog, često vansudskog ispoljavanja moći države.
Neki od tih faktora, dodaje se u tekstu, uočljivi su u slučaju Huaveja, ali nisu jedinstveni za tu kompaniju – podmićivanje i korupcija, manjak transparentnosti, priroda vlasništva i veze sa špijunskim incidentima.
Postoji mišljenje da su nove mjere administracije samo dio šire strategije u trgovinskim pregovorima, što može dalje podriti kredibilitet SAD, ukazuje Kania i dodaje da će, ako Trampova administracija ublaži ili potpuno poništi odluku o Huaveju, kao što je 2017. uradila s kineskom kompanijom ZTE, onda to umanjiti ozbiljnost veoma realnih prijetnji od Huaveja, dok će osnažiti tvrdnje te kompanije i kineske vladine propagande, da je mjera Vašingtona čisto “politička”, a ne zasnovana na realnim bezbjednosnim bojaznima.
