Mišić srca stvoren je da radi trajno i uzastopno tokom cijelog života. Kontrakcije mišićnih vlakana je ono što doživljavamo kao otkucaje srca, a nastaju kao slijed električne aktivnosti koja protiče kroz srce u preciznom odnosu kroz unaprijed određene puteve kontrolisanom brzinom.
Koji su normalni otkucaji srca?
Brzina otkucaja srca je pod uticajem aktivnosti živaca i nivoa hormona koji se kreću krvotokom. Ovo znači da postoji mnogo razloga zašto dolazi do usporenog ili ubrzanog rada srca. Otkucaji srca ponekad mogu da budu brži, a ponekad sporiji jer je broj otkucaja srca u jednoj minuti ili srčana frekvencija pod uticajem hormona adrenalina i noradrenalina. Na brzinu otkucaja mogu da utiču i hormoni štitne žljezde – kada ih je previše srce ubrzano kuca, kada ih je premalo, ono kuca sporije.
No, normalni otkucaji srca kod zdrave odrasle osobe su između 60 i 100 u minuti. Kod zdravih ljudi bez srčanih problema se može dogoditi i niža frekvencija, posebno kod onih osoba koje su prirodno više fizički aktivne. Normalna brzina otkucaja srca može da se promijeni i zbog spoljnih uticaja poput straha, bola i drugih osjećaja. No, srce može da kuca neprimjereno brzo ili sporo, a onda to ukazuje na potencijalno veliki problem. Razlika kod brzine kucanja srca vidljiva je kod različitih polova i godina.
Normalni otkucaji srca u mirovanju
Žene:
⦁ 18-25 godina = 74-78
⦁ 26-35 godina = 73-76
⦁ 36-45 godina = 74-78
⦁ 46-55 godina = 74-77
⦁ 56-65 godina = 74-76
⦁ 65+ godina = 73-76
Muškarci:
⦁ 18-25 godina = 70-73
⦁ 26-35 godina = 71-76
⦁ 36-45 godina = 72-75
⦁ 46-55 godina = 72-76
⦁ 56-65 godina = 72-76
⦁ 65+ godina = 70-73
Normalni otkucaji srca za vrijeme i nakon vježbanja povećavaju ranije navedene vrijednosti za oko 30 otkucaja u minuti.
Žene:
⦁ 18-25 godina = 100-170
⦁ 26-35 godina = 94-160
⦁ 36-45 godina = 90-153
⦁ 46-55 godina = 85-145
⦁ 56-65 godina = 83-140
⦁ 65+ godina = 78-132
Muškarci:
⦁ 18-25 godina = 95-162
⦁ 26-35 godina = 93-157
⦁ 36-45 godina = 88-149
⦁ 46-55 godina = 74-142
⦁ 56-65 godina = 80-163
⦁ 65+ godina = 75-128
Vrijednosti i brzina otkucaja srca različita je od osobe do osobe pa zavisi i od njihovog tjelesnog stanja. Problemi sa srcem događaju se uglavnom ako osoba u mirovanju kontinuirano ima otkucaje srca veće od 100 ili ispod 60.
Niži otkucaji srca kod sportista su normalni pa mogu da budu od 40 do 60 u minuti. Kod gojazmih osoba nije neobično da imaju visoke otkucaje srca. Otkucaji srca u trudnoći mogu da budu malo viši pa za vrijeme umjerene aktivnosti mogu da dođu do 130 otkucaja u minuti.
Ako su otkucaji srca niži od 50 u minuti, to stanje se naziva bradikardija, a ako su viši od 100 u mirovanju, to se naziva tahikardija. Problematično je i ako se otkucaji srca nakon podizanja, na primjer nakon treninga, dugo ne spuštaju.
Da li je normalno da osjećam srce kako kuca?
Doživljaj kao da osjećate kucanje srca je čest i raširen među ljudima. Većina ljudi može da osjeti kucanje srca dok leži na lijevoj strani i to je sasvim normalno. To nije pokazatelj bolesti srca već samo jače kontrakcije.
Ako osjećate da vam srce nepravilno kuca i to periodično u dužem razdoblju, postoji mogućnost da se radi o aritmiji ili nepravilnom kucanju srca. Postoje tahiaritmije i bradiaritmije, one s ubrzanim i one s usporenim otkucajima.
Aritmija je opasna po život, a uz osjećaj nepravilnog kucanja srca pojavljuju se crnilo pred očima, nestabilnost u stajaćem položaju, sinkopa ili kratkotrajan gubitak svijesti.
Dugotrajno i ponavljajuće nepravilno kucanje srca znak je da treba da posjetite ljekara.
Kako da izmjerite otkucaje srca?
Kod kuće takođe možete da izmjerite puls bez aparta. To činite uz pomoć kažiprsta i srednjeg prsta, ali ne i palca. Palac ima prejak stisak i teže ćete uz njega dobiti rezultate.
Evo postupka kako da izmjerite puls na vratu i na zglobu:
– stavite kažiprst i srednji prst na bočni dio vrata srednjim pritiskom, najbolje je da naciljate žilu vrata
– brojite otkucaje jedan minutu, to jest, 60 sekundi pa uporedite s gore navedenim vrijednostima
– za mjerenje otkucaja na zglobu takođe koristite kažiprst i srednji prst koje ćete srednjim pritiskom nasloniti na unutrašnji dio zgloba
– brojite otkucaje u toku jednog minuta
– lakše ćete ga izmjeriti ako vam je ruka usmjerena prema dolje
