Kalkuloza je jedan od najčešćih razloga odlaska kod urologa i u različitim geografskim regijama se javlja sa učestalošću od jedan do 20 odsto. Brojni su faktori koji uslovljavaju pojavu kamena – geografski, klimatski, etničkih, naslednih faktora i način ishrane. Češće se javlja kod muškaraca. Kalkuloza mokraćnih organa je pojava kamena u bubregu, mokraćovodu (kanala koji spajaju bubreg i mokraćnu bešiku), mokraćnoj bešici i mokraćnoj cijevi, objašnjava za CdM dr Aleksandar Spasić, specijalista urologije sa Vojno-medicinske akademije I stručni konsultant ZU “Tesla Medical” u Beranama.
Prema njegovim riječima, gubitka tečnosti znojenjem u uslovima suve i vrele klime, ali i profesija, su spoljašnji činioci koji dovode do pojave kamena u mokraćnim organima.
On navodi da kod nekih bolesti kalkuoza se javlja češće – giht, šećerna bolest, zapaljenske bolesti crijeva, operacije organa za varenje, povrede kičmenog stuba i neurološke bolesti koje vezuju pacijenta za krevet.
Infekcija i urođene neobičnosti u gradji mokraćnih organa ali i gojaznost i smanjeni unos tečnosti, faktori su rizika.
“Najčešći kalkulusi su kalcijumski, pored kojih mogu biti infektivni ili sastavljeni od mokraćne kiseline a povremeno od cistina. Osnovni proces koji dovodi do formiranja kalklulusa je kristalizacija i procesi koji remete ravnotežu izmedju sprečavanja ovog procesa i faktora koji je pospješuju. Bol je najčešći simptom kalkuloze urinarnog trakta a javlja se zbog zastoja u protoku urina na putu iz bubrega u mokraćnu bešiku. Bol u slabini sa širenjem ka preponi je karakterističan simptom koji se javlja u talasima i ponekad je praćen pojavom mučnine i povraćanja. Pojava krvi se viđa kod nekih pacijenata i ona se javlja nakon bolova. Povišena tjelesna temeperatura može se smatrati komplikacijom i treba je intezivno liječiti i pratiti jer se nekada može razviti u sepsu”, naglašava dr Spasić.
Prema njegovim riječima, pacijenti opisuju bol kao slabinski, iznenadan, poput uboda sa širenjam ka preponi koji, ne rijetko, budi pacijenta iz sna.
Nalaz urina, kako je kazao, ukazuje na prisustvo krvi u moraći. Dijagnoza se postavlja rentgenskim snimkom urotrkata mada se, danas, najčešće radi ultrazvučni pregled.
“U koliko ne dodje do sponatane eliminacija kamena potrebno je uraditi dopunsku dijagnostiku – dubinsko snimanje bubrega (IVU) ili skener IVU (CTU). Način liječanja je uslovljen tegobama, veličinom i pozicijiom kalkulusa. Najvažnije je obezboliti pacijenta i to su obično rješava u centrima hitne pomoći u kojima pacijent dobija injekcionu ili infuzionu terapiju protiv bolova. Kad prestanu bolovi i dijagnostikom se dođe do svih neophodnih podataka o kamenu – pozicija i veličina, u koliko se može očekivati spontano izmokravanje manjih kalkulusa treba je potpomognuti lijekovima, a veće je potrebno razbiti ili aparatom koji se zove ESWL-om /extracorporeal shock wave lithotripsy/ ili hiruškim zahvatom-endoskopskim putem/ureterorenoskopijom-URS/, danas uglavnom pomoću lasera. Savremena metoda liječenja velikih i komplikovanih kalkulusa ili onih koje je nemoguće riješiti prethodno pomenutim metodama je PNL /perkutana nefrolitotomija/”, objašnjava dr Spasić.
On pojašnjava da nakon razbijanja kamena, fragmente kamena je poželjno analizirati hemijski što omogućava korekcije u životnim , prije svega u higijensko dijetetskom režimu a u cilju prevencije novih kalkulusa.
“Svim pacijentima se preporučuje unos 2-3 litre tečnosti dnevno prije svega vode a izbjegavati pića sa visokim sadržajem šećera. Ishrana treba da bude raznovrsna – voće, povrće, salate. Ne pretjerivati sa unosom mesa i ribe, jesti češće a manje, izbjegavati namirnice sa visokim sadržajem masti, šećera i soli. Smanjenje tjelesne težine uz redovnu fizičku aktivnost i izbjegavanje prekomjernog znojenja i stresa”, savjetuje dr Spasić.