Holivud i danas priča o tome: Momenat kada je Marlon Brando odbio Oskara za Kuma

Marlon Brando i danas je za mnoge jedan od najvećih, ako ne i najveći, glumac svih vremena. On i Montgomeri Klift, i kasnije Džejms Din, bili su prvi “method” glumci u Holivudu, pripadnici nove škole glume koju su posebno “gurali” Li Strazberg i reditelj Elija Kazan.

Osim njegove harizme na ekranu, neograničenog talenta i obožavanja od strane publike Brandovim je kolegama iz filmova “Na dokovima Njujorka” i “Tramvaj zvani želja” bilo nemoguće teško raditi. Bio je nestalan, zahtjevan i temperamentan. Nakon već spomenuta dva filma, i njegove uloge Emiliana Zapate u “Viva Zapata” te Marka Antonija u “Juliju Cezaru” karijera mu je počela kliziti nizbrdo. Šezdesete, i njegovi filmovi “One-Eyed Jacks” i “Pobuna na brodu Bounti” smatraju se krajem holivudske zlatne ere.

Onda, deceniju kasnije, 1972. snimljen je “Kum” Francisa Forda Kopole, jedan od 15 finansijskih najuspješnijih filmova svih vremena, a o umjetničkoj važnosti se i dan danas piše. Brando je 1973. za svoju ulogu mafijaškog šefa Vita Korleonea, oca likova koje su glumili Al Paćino, Džejms Kan i Džon Kazale, genijalci nove generacije, dobio nominaciju na najboljeg glumca.

Prezenteri na 45. po redu dodjeli nagrade bili su Liv Ulman i Rodžer Mur. Upravo su oni proglasili Branda pobjednikom i publika je gotovo podivljala od oduševljenja. Svi su znali da je riječ o istorijskoj ulozi te da Brando i više nego zaslužuje svog drugog Oskara (prvi je bio za “Na dokovima Njujorka”, a sveukupno je u životu zaradio osam nominacija).

Ali, Brando je Oskara odbio, time postavši treća osoba koja je odbila prestižnu nagradu. Nije se ni pojavio na dodjeli Oskara, već je poslao mladu glumicu imena Sačen Litlfeder. Ona se na bini pojavila u tradicionalnoj haljini američkog indijanskog plemena Apača, s dugom, crnom kosom svezanom u dva repa koja su joj padala niz ramena, piše Vintage News.

Sačen je bila relativno nepoznata glumica u to doba, i predsjednica zadruge za promociju i poboljšanje imidža američkih Indijanaca. Njeni preci su bili gorski Apači, a ona aktivistkinja za prava američkih Indijanaca.

I Brando je cijeli život bio aktivista. Čvrsto je vjerovao u ideju da glumci moraju iskoristiti svoju slavu da pomognu drugima. Sačen je sa sobom donijela 15 stranica govora kojeg je Brando sam napisao, ali producenti su je opomenuli da ako ostane na bini duže od 60 sekundi biće uklonjena s nje.

“Večeras predstavljam Marlona Branda koji me zamolio da vam kažem kako on ne može prihvatiti ovu nagradu, a razlog koji navodi jeste tretman američkih Indijanaca danas na filmu”, rekla je Sačen. Većina u dvorani je aplaudirala, dok su neki pokazali svoje negodovanje.

Brandu je smetalo što u filmovima Indijance uvijek prikazuju kao neprijatelje, alkoholičare, neinteligentne i lijene.

Šta je Branda baš tada natjeralo da uradi to?

Incident kojem je svjedočio tokom “Wounded Knee” protesta 1973. godine gdje su Oglala Indijanci protestvovali jer američka vlast nije ispunjavala svoja obećanja data Indijancima.

Glumac je, pišu njegovi biografi, bio istinski predan pokretu za građanska prava, učestvovao je i u maršu na Vašington. Inspirisala ga je njegova najdraža filozofkinja, Hana Arendt, koja je pisala o “samostalnom razmišljanju”.

L.A. Times je kasnije objavio kako je u Brandovom pismu Akademiji pisalo i kako je “djeci ionako teško odrastati u ovom svijetu, a kada mali Indijanci gledaju filmove, kada vide kako je opisana njihova rasa, um i duša im bivaju ozlijeđeni na način na koji nikada nećemo moći do kraja shvatiti.”

Brando je do kraja života zastupao interese američkih Indijanaca.