Fotograf Kris Morfet posjetio je prije 50 godina udaljeno škotsko ostrvo kako bi dokumentovao dizajn koji i dalje inspiriše modne trendove.
Prije pedeset godina primamljiva tehnika štrikanja Ferajl (Fair Isle) insprisala je fotografa Krisa Morfeta da otputuje u ovu najudaljeniju britansku zajednicu. Njegove fotografije dokumentovale su živote stanovnika šetlandskog ostrva i prepoznatljiv dizajn koji i danas utiče na modu.
Ostrvo je Krisu postalo primamljivo pošto je na ulicama Londona vidio prepoznatljivi način pletenja.
Tokom 1970. godine, tada 26-godišnji fotograf, otputovao je na udaljeno ostvo, koje se nalazi na oko 130 kilometara od škotskog kopna, na pola puta između Orknija i Šetlanda.
“Bilo mi je nevjerovatno da ljudi žive na tom ostrvu. Išao sam unaokolo, kucao na vrata i pitao ljude da li imaju džempere. To je bilo prilično naivno, ali upravo to je trebalo da uradim. To je nešto što mi je probudilo maštu”.
Kris, koji sada ima 76 godina, sjeća se da su svi na ostrvu bili vrlo ljubazni.
“Ljudi su bili srećni što poziraju. Svi su mi se dopali. Bilo je to zaista sjajno iskustvo i upoznao sam nevjerovatne ljude.”
Među onima koje je fotografisao bili su i Stjuart i Triona Tomas.
Triona sada ima 75 godina i kaže da je fotografija nastala dok su podizali štalu kod kuće.
„Ne sjećam se baš svega”, priznaje ona.
„Sigurno smo obukli otmene džempere. Ovaj sa fotografije – koji je isplela moja svekrva – jedini je koji sam imala.”
Kris je imao dva džepmera – a jedan od njih i dan danas nosi.
Kaže da su fotografije koje je napravio na Šetlandu obezbijedile istorijski dokaz „vrlo posebnog” dizajna koji su osmislili ljudi sa tog ostrva.
Ovakav način pletenja krasio je početkom 19. vijeka ribarske kape i džempere, a ogromnu popularnost stekao je 1920-ih.
Naziv je od tada prihvaćen kao opšti izraz za raznobojne pletene predmete, ali i dalje postoji mali broj stvari nastalih na ostrvu po uzorcima koji su se prenosili s koljena na koljeno.
Svaki dizajn sadrži u prosjeku četiri boje, sa samo dvije koje se koriste u svakom redu.
Meti Ventrilo, francusko-venecuelanska dizajnerka, pokušava da održi tradiciju živom na ostrvu.
Preselila se iz Londona 2007. godine, kada je lokalna trikotaža tražila nove radnike.
„Privukao me je dizajn i željela sam da oprobam vlastiti stil i boje”, objasnila je.
Na kraju je pokrenula sopstvenu kompaniju, a džempere prodaje preko interneta širom Velike Britane, ali i po inostranstvu, poput SAD-a i Kanade.
U medijima se našla 2015. godine, kada joj se Šanel izvinio što nije potpisana kao autorka koja je inspirisala jednu njihovu kolekciju.
Meti kaže da pokušava da otkrije kako da razvija posao, istovremeno čuvajući tradiciju i baštinu ostrva.
„Ovo polako postaje zaostavština. Dovodimo ljude na ostrvo i prenosimo vještine”, rekla je ona.
„Ovdje je već toliko godina, možete ga svuda vidjeti, tako je lijepo. Mogućnosti dizajna su beskrajne.”
„A pred njim je tek duga priča.”
