Zaboravljena utvrđenja Budve

U neposrednoj bilizini Budve nalaze se dva utvrđenja koja je u 19. vijeku sagradila Austrougarska kao dio njihovog fortifikacijskog i odbrambenog sistema. Nedaleko od Starog grada nalazi se tvrđava Mogren, za koju postoji sve veće interesovanje posljednjih godina u smislu njene obnove i stavljanja u funkciju turističke ponude grada.

Izuzetno je zanimljiva i tvrđava Kosmač, i zbog svoje očuvanosti i zbog lokacije na kojoj se nalazi. Naime, ona je postavljena na istoimenom brdu iznad Budve, kod sela Brajići, i dominira Budvanskim zalivom. Ovo mjesto je ujedno i najljepši vidikovac koji za sada, još uvijek, obilaze najčešće planinari s obzirom na to da se nalazi na ruti Primorske planinarske transferzale koja vijuga obroncima planina duž čitavog crnogorskog primorja. Ova tvrđava je najbolje očuvana i za nju postoje projekti rekonstrukcije i povezivanja s obalom modernom žičarom koja bi bila svojevrsna turistička atrakcija pošto se nalazi na nadmorskoj visini od 851 metar.

Tvrđava Đurđevac vodi porijeklo iz XV vijeka i njena se izgradnja veže za crnogorske gospodare Crnojeviće. Vremenom teško oštećena, čeka neka nova vremena kad će biti obnovljena i zasijati starim sjajem, što po svojoj istorijskoj ulozi svakako zaslužuje.

Tvrđava Kosmač

Tvrđava Kosmač je najznačajnije fortifikacijsko utvrđenje na budvanskom prostoru. Prije nego što je izvršeno razgraničenje sa Crnom Gorom 1841. godine, Austrougarska je aspirirala na ovu lokaciju na nadmorskoj visini od 841 metar. Kosmač je građen i osavremenjivan u više faza, od 1860. do 1909. godine, kada i dobija današnji izgled. Osim fora prema granici, izgrađena je i trospratna defanzivna kasarna, koja je u to vrijeme imala posadu sastavljenu od šest oficira i 248 vojnika.

Tvrđava Mogren

Tvrđava Mogren je sagrađena 1860. godine. Podigli su je Austrougari radi zaštite grada sa zapada. Austrougari su ovo utvrđenje nazivali Jaz, a ime Mogren se odomaćilo po rtu na kome se nalazi i ispod koga su dvije najpoznatije plaže koje nose isto ime. Osnovna funkcija joj je bila da štiti Budvu od napada s mora i onemogućava ulaz neprijateljskim snagama u Budvanski zaliv, između ostrva Sv. Nikola i rta Mogren. Tvrđava je dosta propala i od nje su ostali samo djelovi objekata, od kojih su najuočljiviji zaštitni zidovi. Teško je oštećena u zemljotresu 1979. godine i nikad nije obnovljena.

Tvrđava Đurđevac

Đurđevac je stara tvrđava koja se nalazi u oblasti Pobora, na 842 metra nadmorske visine, koju su najvjerovatnije u XV vijeku izgradili nekadašnji gospodari Zete – Crnojevići. Od nje su ostali samo tragovi, pa se mogu vidjeti samo temelji tvrđave. Dimenzije ovog objekta su oko 30×20 metara. U ruševinama se mogu zapaziti temelji nekadašnje osmatračnice, koja je pripadala objektu. Uz nekadašnju tvrđavu nalazila se nekad i crkva Svetog Georgija – Sv. Đurđa, vidljiva samo po preostalim konturama.